Kernregistratie ondergrond

Binnen de gemeente Rotterdam besteedt de afdeling Leidingenbureau en Beheer Ondergrond (LBBO) steeds meer aandacht aan het vastleggen en registreren van de objecten in de ondergrond. Op deze manier proberen zij vast te leggen wat zich allemaal in de ondergrond bevindt naast de gegevens die al in de Basisregistratie Ondergrond (BRO) voorkomen.

Vooralsnog is er via de BRO vooral toegang tot gegevens over bodem- en grondonderzoek, bodemkwaliteit, grondwatermonitoring en -gebruik en de mijnbouwwet. Het is daarnaast belangrijk, zeker met het oog op de toenemende vraag naar de mogelijkheid van een 3D weergave van de ondergrond, om ook de ondergrondse objecten in kaart te brengen. Doordat de gemeente Rotterdam al deze gegevens wel bezit, maar deze versnipperd worden bijgehouden en vastgelegd, is het uitgangspunt om deze gezamenlijk vast te leggen en te ontsluiten via een Kernregistratie Ondergrond (KO).

De KO komt in fases beschikbaar. Het brengt informatie over ondergrondse objecten digitaal samen. Denk hierbij aan kabels, leidingen, achtergebleven funderingen en infiltratiekratten. Deze objecten worden door diverse afdelingen van de gemeente bijgehouden en beheerd. De informatie voldoet aan de kwaliteitseisen van een kernregistratie om voor gebruikers zo overzichtelijk mogelijk te maken wat zich waar in de ondergrond bevindt.

In de KO zijn ondergrondse objecten opgenomen die nog niet worden beschreven in andere kern- of basisregistraties. De informatie uit diverse bronnen wordt in samenhang getoond, waarbij we gebruik maken van de nieuwste ICT-technieken. De informatie voldoet aan dezelfde zware kwaliteitseisen als wettelijke basisgegevens, waardoor deze een veel hoger betrouwbaarheidsniveau krijgt.

Om de kwaliteit en actualiteit van de informatie te waarborgen is input van de gebruikers belangrijk. We vragen gebruikers daarom om hun aanbevelingen te delen met een gebruikersraad. De gebruikersraad gaat met alle input aan de slag om de Kernregistratie Ondergrond doorlopend te verbeteren.

De opzet van de KO wordt getoetst aan de tien kwaliteitseisen die in Rotterdam voor kernregistraties gelden:

1. Het gebruik van de kernregistratie door alle gemeentelijke clusters is verplicht.
2. Er is duidelijkheid over de inhoud en het gebruik.
3. Het gebruik moet passen binnen de wettelijke mogelijkheden, zoals privacy-bepalingen.
4. Er bestaat een strikt regime van kwaliteitsborging inclusief beveiliging.
5. Er is sprake van redelijke kosten en eenduidigheid over de verdeling van die kosten.
6. Er zijn sluitende afspraken en procedures tussen bron en afnemers.
7. Er is een terugmeldplicht; gebruikers moeten fouten of wijzigingen terugmelden aan de bronhouder.
8. Gebruikers hebben een niet vrijblijvende invloed.
9. De toegankelijkheid is optimaal.
10. Er is een concerndirecteur verantwoordelijk.

Er zijn binnen onze organisatie verschillende rollen bij het werken met de KO, zoals bronhouder of gegevensleverancier. De rollen binnen het beheer van de KO zijn beschreven in het document 'Basis- en kernregistratie Ondergrond | Beschrijving van de gewenste beheerorganisatie'. Hieronder geven we een overzicht van de belangrijkste rollen in de beheerfase.

Bronhouder

De directeur van het cluster Stadsbeheer is door de Stuurgroep Datastrategie formeel aangewezen als bronhouder van de KO. Het beheer (het uitvoerend bronhouderschap) van de KO is ondergebracht bij de afdeling Basisinformatie.

Beheerder

De KO-beheerder is de operationeel vertegenwoordiger van de bronhouder. Zodra de eerste objecten worden opgenomen in de KO, zal deze rol ingevuld moeten zijn. De rol van de KO-beheerder bestaat vooral uit coördineren en monitoren van wijzigingen, ontsluiting en gebruik van de KO. Bij een afwijking, voortkomend uit de terugmeldplicht, geeft de KO-beheerder deze door aan de betreffende gegevensleverancier.

Gegevensleverancier

De gegevensleveranciers zijn de beheerders van de verschillende ondergrondse objecten. Deze vallen onder verschillende afdelingen, zoals Mobiliteit, Water of Civiele Kunstwerken. Op basis van de met de beheerder van de KO gemaakte procesafspraken, zal de gegevensleverancier de levering van kwalitatief hoogwaardige data waarborgen. Dit doet hij door wijzigingen in de data tijdig te verwerken en ervoor te zorgen dat alle vereiste data over een object aanwezig en gecheckt is. Om die data te kunnen leveren zijn zij mede afhankelijk van de terugmeldplicht.

Gebruiker/afnemer

De KO zal voor veel gemeentelijke processen ingezet gaan worden. Denk aan planologie, assetmanagement, maar ook bij de communicatie met inwoners. De gebruiker van de KO is verplicht om de data die voortkomt uit de kernregistratie te allen tijde te gebruiken. Van de gebruiker wordt verwacht dat hij een terugmelding doet in het geval van een afwijkende waarneming ten opzichte van de gegevens in de KO. Dit is noodzakelijk om de kwaliteit van de data te waarborgen.

Gebruikersraad

De gebruikersraad bestaat uit toekomstige gebruikers van de KO. Onder leiding van de KO-beheerder bespreekt deze raad verbeterpunten en wensen van de gebruikers ten aanzien van de KO. De KO-beheerder zal de aangedragen punten bespreken met het cluster bedrijfsvoering als het gaat om aanpassingen van applicaties.

Softwareleverancier

Als de gegevensleverancier wijzigingen aanbrengt in zijn processen betreffende ondergrondse objecten, dan moet dit gemeld worden bij de KO-beheerder. Een gewijzigd proces kan invloed hebben op de werking van de KO en moet dus goed gecoördineerd en afgestemd worden.

Dit geldt ook aan de kant van het gebruik van de KO. Wanneer een gebruiker een verbeterpunt aandraagt, door een melding bij de gebruikersraad of door een terugmelding, dan zal de KO-beheerder samen met BCO onderzoeken of en hoe dit punt meegenomen kan worden in de KO.

Neerlaten Spudpalen

Wanneer een vaartuig op het water een vaste positie moet innemen, bijvoorbeeld om reparatiewerkzaamheden te verrichten, is een van de methoden het neerlaten van zogenoemde ‘spudpalen’ vanaf het vaartuig tot in de waterbodem. Het woord spudpaal is waarschijnlijk ontleend aan het Engelse woord 'spud', dat onder meer 'smalle spade' of 'boren' betekent

Onder de waterbodem liggen, net als onder de landbodem, allerlei obstakels zoals kabels en leidingen, onderwaterglooiingen en kademuren.  Daarnaast zijn er verschillende locaties waar een verhoogde kans is op aanwezigheid van niet-gesprongen explosieven. Daarvoor kan voor het neerlaten van spudpalen in het open water (de rivier en de havenbekkens, uitgezonderd de stadshavens) een aanvraag worden gedaan bij het HCC (Havencoördinatiecentrum). Het HCC vraagt dan aan de gemeente een 'verklaring van geen bezwaar'. Tot nu toe werden door meerdere organisatieonderdelen op basis van hun eigen databestand een beoordeling afgegeven. Die beoordelingen werden gebundeld en teruggezonden naar het HCC.

Databestanden gecombineerd

Al deze afzonderlijke databestanden maken deel uit van de Kernregistratie Ondergrond (KO). In het kader van slim databeheer zijn deze afzonderlijke databestanden nu gecombineerd tot een dataset, waarbij buffers zijn toegepast afhankelijk van het type object. Bijvoorbeeld bij kabels en leidingen maximaal 10 meter aan weerszijde. Het vlak Water vanuit de Basisregistratie Topografie is daarbij als begrenzing genomen. Spudpalen worden alleen in water gebruikt. Daarbij zijn de losse onderdelen geaggregeerd en voorzien van een kleurlabel. Er zijn drie kleuren labels: locaties waar zonder belemmering spudpalen kunnen worden neergelaten (groen), locaties waar na overleg wellicht spudpalen kunnen worden neergelaten (oranje) en locaties waar het neerlaten van spudpalen niet mogelijk is (rood).

Op die manier is een samengesteld product ontstaan waarbij het mogelijk om in een oogopslag te zien of spudpalen op een locatie wel, misschien of niet mogelijk zijn.

Het vlak Water vanuit de Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT) is daarbij als begrenzing genomen.

Gisweb

Omdat de verschillende afzonderlijke datasets gecombineerd zijn met het vlak Water, is deze informatie niet alleen beschikbaar voor de rivier en de havenbekkens, maar ook voor de kleinere waterpartijen zoals plassen en singels. En dat biedt weer mogelijkheden om deze informatie ook voor andere type activiteiten dan spudpalen te gebruiken, bijvoorbeeld bij baggerwerkzaamheden. De samengestelde informatie is raadpleegbaar in Gisweb (themalaag: Beheer Ondergrond Oppervlaktewater). Het valt dan onder het onderdeel van de Kernregistratie Ondergrond.