Architect aan Zet
Architect aan Zet (AAZ) is een manier om het vergunningsvrij bouwen en verbouwen in Rotterdam mogelijk te maken. Het doel is om bouwinitiatieven sneller te realiseren.
Het aanvragen van een vergunning is niet meer nodig als een gekwalificeerde architect wordt ingeschakeld. Architect aan Zet is gestart op 1 september 2020.
Nieuws
De jury gaf met het uitroepen van winnende project Malieklos in Hillesluis een krachtig signaal af door sociale woningbouw te verkiezen boven publiekswinnaar het Collectiegebouw. De jury wijst op het belang van nu goede, betaalbare huisvesting, stelt dat nu alle ontwerpkracht nodig is om de wooncrisis en de klimaatcrisis aan te pakken. Bekijk het filmpje waar architect Richelle de Jong een toelichting en rondleiding geeft.
Waarom Architect aan Zet?
In Rotterdam moeten veel woningen gebouwd en verbouwd worden. Om ervoor te zorgen dat dit goed gebeurt doen marktpartijen aan kwaliteitszorg. Daarnaast moet ook een vergunning bij de gemeente worden aangevraagd. Dat is een dubbele toetsing en vaak vertraagt dit de bouw. De gemeente wil nu de verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van projecten met weinig ruimtelijke en bouwtechnische risico’s direct bij de gekwalificeerde architect leggen. Hierdoor kan de bouw van een woonhuis met enkele maanden verkort worden.
Wanneer u gebruik maakt van een gekwalificeerde architect, hoeft u geen omgevingsvergunning aan te vragen en ook geen leges (kosten) te betalen. Hiervoor heeft de gemeente toestemming gekregen van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties op basis van de Crisis- en herstelwet.
Om welke bouwprojecten gaat het?
Het gaat om bouwprojecten die passen binnen het bestemmingsplan én die een laag ruimtelijk en bouwtechnisch risicoprofiel hebben zoals:
- Een of twee ééngezinswoning(en). Dat kunnen bijvoorbeeld twee vrijstaande woningen naast elkaar zijn, een of twee rijtjeswoningen naast elkaar of één twee-onder-een-kap woning.Dat kan nieuwbouw of renovatie zijn. Ook klushuizen en tiny houses vallen hier onder.
- Een op de grond staand bijbehorend bouwwerk, mits niet hoger dan 10 meter. Bijvoorbeeld een aanbouw, een serre, een tuinhuis of een atelier.
- Voor mantelzorgwoningen gelden aparte, landelijke regels. U vindt deze regels op rijksoverheid.nl. Link opent een externe pagina.
- Een dakopbouw op een eengezinswoning waarbij geen extra woningen worden gerealiseerd..
- Een dakterras op een eengezinswoning.
- Een dakkapel op een eengezinswoning.
Staat uw wens er niet bij? Neem dan contact op met de gemeente via architectaanzet@rotterdam.nl. Link opent een externe pagina.
Let op: Past het bouwproject niet binnen het geldende bestemmingsplan? Dan kunt u eerst proberen een omgevingsvergunning voor 'handelen in strijd met regels ruimtelijke ordening' aan te vragen en vervolgens over te gaan op ‘Architect aan Zet’. Kijk op de pagina Bebouwingscommissie voor meer informatie over afwijken van het bestemmingsplan. Ook wanneer de bestemming van het pand wijzigt door de verbouwing, moet u hiervoor apart een vergunning aanvragen. U leest hier meer over op de pagina Zelftoets. Link opent een externe pagina.
Hoe werkt het
- U wilt een huis (ver)bouwen of een bouwwerk plaatsen zoals hierboven genoemd.
- Kijk op deze kaart. Link opent een externe pagina of uw locatie in het groene gebied ligt en dus in aanmerking komt voor Architect aan Zet. Woont u in Prins Alexander of in Hoogvliet? Dan kunt u ook kiezen voor het Burenakkoord.
- U gaat na of uw bouwplannen passen binnen het geldige bestemmingsplan. Ook als het om een verbouwing gaat en daardoor de functie van het bouwwerk wijzigt controleert u of dit mag. Kijk op de pagina Bebouwingscommissie voor meer informatie over afwijken van het bestemmingsplan. Ook wanneer de bestemming van het pand wijzigt door de verbouwing, moet u hiervoor apart een vergunning aanvragen. U leest hier meer over op de pagina Zelftoets. Link opent een externe pagina. Voor algemene informatie over bestemmingsplannen gaat u naar ruimtelijkeplannen.nl. Link opent een externe pagina.
- U gaat na of u nog aanvullende vergunningen nodig heeft. Bijvoorbeeld een vergunning voor het kappen van bomen of om te slopen.
- U houdt er rekening mee dat uw bouwplannen moeten voldoen aan de eisen van het bouwbesluit. Link opent een externe pagina.
- U hoeft geen leges (kosten) te betalen aan gemeente voor de omgevingsvergunning. Wel is het mogelijk dat u kosten moet maken voor andere vergunningen die nodig zijn om het bouwwerk te realiseren.
- U kiest een gekwalificeerde architect uit de lijst en u vraagt een offerte aan . Wanneer u heeft besloten dat deze architect de opdracht gaat uitvoeren, meldt de architect de bouwactiviteit aan voor Architect aan Zet via Melding Architect aan Zet.
De gekwalificeerde architect krijgt de volledige opdracht. Dat betekent voor de gehele looptijd van het project: van planvorming tot en met de eindoplevering en dus het eindresultaat.
De architect maakt een ontwerp en kiest een kwaliteitsborger (bouwtechnisch en ruimtelijk) die voldoet aan de gestelde eisen. De architect informeert omwonenden en voert zo nodig overleg met hen. De architect levert het dossier bevoegd gezag (opleverdossier) binnen 3 weken na oplevering in bij de gemeente.
Architectenwinkel
Bij de architectenwinkel. Link opent een externe pagina kunt u terecht met vragen en ideeën over zelfbouw, verbouw, duurzaam en energiezuinig bouwen. De specialisten van de Architectenwinkel geven u onafhankelijk advies over de verschillende mogelijkheden. Een aantal van de gekwalificeerde architecten uit het overzicht hieronder werken samen met de architectenwinkel.
'Architect aan zet loopt vooruit op de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb). Deze nieuwe wet gaat waarschijnlijk in zodra de Omgevingswet van kracht. Link opent een externe pagina is. Het is dus zaak om je als architect goed voor te bereiden. Anders mis je de boot. Daarom roep ik alle gecertificeerde Architect aan Zet architecten op om nu snel te gaan oefenen met deze nieuwe werkwijze. Daar leren niet alleen jij en jouw bureau veel van, maar ook de andere partijen in het bouwproces. Vanuit de gemeente zijn we graag bereid jullie daarbij te helpen en te ondersteunen. Dus kom maar door met jullie projecten!'
Annemarie Mulder, manager afdeling Bouw- en Woningtoezicht, Stadsontwikkeling, gemeente Rotterdam.
Bent u architect?
U kunt alleen meedoen aan Architect aan Zet als u gekwalificeerd bent. Heeft u interesse om gekwalificeerd architect te worden? Lees dan de voorwaarden hieronder voordat u zich aanmeldt.
Voldoet u aan de voorwaarden? Stuur dan een e-mail met uw naam, het bureau waar u voor werkt en uw telefoonnummer naar architectaanzet@rotterdam.nl. Link opent een externe pagina.
- De architect moet gecertificeerd zijn. Dat betekent dat de architect minimaal vijf jaar staat ingeschreven in het Architectenregister en aantoonbaar vijf of meer projecten heeft gerealiseerd zoals bedoeld binnen Architect aan Zet. Hierbij gaat het om verschillende typen projecten waarbij de complexiteit van de diverse onderdelen van ontwerp tot realisatie aan bod zijn gekomen. Daarnaast moet de architect de opleiding Architect aan Zet van Bouw en Woningtoezicht Rotterdam en de Branchevereniging Nederlandse Architectenbureaus hebben gevolgd. In september 2020 zijn de eerste gecertificeerde architecten bekend. Bekijk het overzicht voor alle gecertificeerde Architect aan Zet architecten.
- Het bouwproject moet passen binnen het geldende bestemmingsplan. U leest hier meer over op ruimtelijkeplannen.nl. Link opent een externe pagina.
- Past het bouwproject niet binnen het geldende bestemmingsplan? Dan kunt u eerst proberen een omgevingsvergunning aan te vragen voor 'handelen in strijd met regels ruimtelijke ordening' en vervolgens over te gaan op Architect aan Zet. Kijk op de pagina Bebouwingscommissie voor meer informatie over afwijken van het bestemmingsplan.
- De locatie van het bouwproject staat op deze kaart. Link opent een externe pagina, dit is het groene gebied op de kaart.
- Uitgesloten van Architect aan Zet zijn onder andere gebieden en objecten die een monumentenstatus hebben, bijzondere welstandsgebieden, beschermde stadsgezichten of cultuurhistorisch waardevolle objecten zijn. Deze gebieden zijn straks rood gearceerd op de kaart. Het gaat specifiek om:
- Beschermde stadsgezichten, monumenten, gebieden met bijzondere welstand, alsmede historische linten en kernen.
- Wederopbouwgebieden van nationaal belang (Oostelijke Binnenstad/Hoogkwartier, Hoogbouwzone Ommoord), Unesco zone van Nellefabriek.
- Stadsstraten, stadspleinen, bijzondere ruimtelijke structuren en stadsboulevards (voor zover het gaat om bouwactiviteiten die plaatsvinden op 3 of minder meter achter de voorgevel- en/of zijgevelrooilijn en voor zover zichtbaar vanaf de openbare weg).
- Ontwikkelingsgebieden Stadshavens, Hart van Zuid en Feijenoord City en de beheersgebieden van het Havenbedrijf Rotterdam.
- Projecten in gebieden met funderingsproblematiek kunnen ook meedoen, hier zijn wel extra aandachtspunten van toepassing. U vindt de aandachtspunten in de verordening en de nadere regels van Architect aan Zet.. Link opent een externe pagina
- Woont u in Ommoord, Nesselande, Zevenkamp of Hoogvliet? Dan kunt u ook kiezen voor de proef Burenakkoord. U heeft dan wél een omgevingsvergunning nodig. Deze kunt u zelf aanvragen. U ontvangt de omgevingsvergunning zonder leges (kosten) te betalen mits uw buren het aantoonbaar eens zijn met uw bouwplannen. Ga voor meer informatie naar burenakkoord.
- De architect is verantwoordelijk voor de toetsing van het Bouwbesluit, de Bouwverordening, het Bestemmingsplan, de Welstandsnota, het toezicht op de bouwplaats en het afstemmen met de omwonenden (participatie).
- De opdrachtgever en architect schakelen een onafhankelijk kwaliteitsborger in om ervoor te zorgen dat het project aan alle kwaliteitseisen voldoet. Een kwaliteitsborger is iemand die de bouwtechnische en ruimtelijke kwaliteit beoordeelt tijdens de bouw. Dit zorgt ervoor dat het bouwwerk bij oplevering aan zowel de bouwtechnische als aan de ruimtelijke voorschriften voldoet. Bij de oplevering van het bouwwerk geeft de kwaliteitsborger een verklaring af aan de opdrachtgever. De kwaliteitsborger verklaart hierin dat het bouwwerk naar zijn oordeel voldoet aan de voorschriften. Daarnaast kan de gemeente zelf ook nog een controle op de kwaliteit van het opgeleverde bouwwerk doen. Als een architect de bouwregelgeving niet, niet juist of onvoldoende heeft toegepast, heeft de gemeente de bevoegdheid de architect uit te sluiten van verdere deelname aan Architect aan Zet. Zie hiervoor de Beleidsregel Sanctiebeleid Architect aan Zet. Link opent een externe pagina.
- De architect is verantwoordelijk voor de afstemming met de omwonenden*. Dit betekent dat de architect de plicht heeft de omwonenden minimaal zes weken voor de start van de feitelijke bouwactiviteit te informeren door de volgende gegevens te verstrekken:
de bouwkundige tekeningen van plattegronden, doorsneden en aanzichten, inclusief een realistische impressie/schets in kleur van het te realiseren bouwwerk
de gegevens en bescheiden over de aanduiding van de gebruiksfuncties, verblijfsgebieden, verblijfsruimten en de afmetingen en de bezetting van alle ruimten, inclusief totaaloppervlakten per gebruiksfunctie
de datum van de start van de bouw en de beoogde datum van de oplevering
* Onder omwonenden vallen in ieder geval:
eigenaren en bewoners van tegenoverliggende en direct aangrenzende panden of percelen, ook als er een straat, plein of water tussen ligt.
andere eigenaren en bewoners van het pand waar de bouwactiviteiten zullen plaatsvinden.
Omwonenden krijgen zo inzicht in de plannen en kunnen nagaan of deze passen binnen de bestaande bouwregelgeving. De omwonenden kunnen in overleg met de architect komen tot eventuele aanpassingen in het ontwerp. Wanneer omwonenden menen dat de plannen in strijd zijn met de bouwregelgeving, kunnen zij dit voorleggen aan de gemeente en een handhavingsverzoek indienen. De gemeente heeft een handhavingsplicht en zal dan een actie tot handhaving starten om de bouwregelgeving te handhaven. De handhavingsplicht geldt zowel voor vergunningsplichtige, als voor vergunningsvrije bouwwerken. Als de gemeente niet tot handhaving overgaat, kunnen omwonenden bezwaar en beroep aantekenen. Daarnaast is ook het burenrecht van toepassing. Het private burenrecht is het geheel van rechten en verplichtingen van eigenaren van naburige erven. De regels van het burenrecht staan in de toelichting bij de verordening Architect aan Zet die begin september beschikbaar is.
De hierboven beschreven informatieverplichting geldt ook als er nog geen direct of naastgelegen omwonenden zijn. Bijvoorbeeld bij de uitgifte van vrije kavels. Grenzen de vrije kavels aan bebouwing, dan moeten de bewoners / eigenaren hiervan ook geïnformeerd worden over de bouwplannen. We kunnen ons voorstellen dat het informeren van toekomstige omwonenden tot vragen leidt. Neem in zo’n geval daarom altijd contact op met de gemeente via het e-mailadres architectaanzet@rotterdam.nl. Link opent een externe pagina.
Training Architect aan Zet
Rotterdammers die zonder omgevingsvergunning willen (ver)bouwen, kunnen inmiddels bij 100 gecertificeerde architecten terecht. Wilt u ook gecertificeerd architect worden? Lees dan eerst de voorwaarden hierboven. Aanmelden voor de training kan via architectaanzet@rotterdam.nl. Link opent een externe pagina. De training wordt gegeven door de Branchevereniging Nederlandse Architecten (BNA) in samenwerking met gemeente Rotterdam. De eerstvolgende training is in 2022. Afhankelijk van de dan geldende coronamaatregelen, kan de training zowel online, op locatie of hybride zijn.
Meld uw project aan
Bent u al gekwalificeerd als Architect aan Zet architect en heeft u een project dat voldoet aan de voorwaarden van Architect aan Zet? Meld uw project dan aan. U ziet direct welke stappen u nog moet ondernemen en welke documenten u moet aanleveren.
Vragen en antwoorden
Ja. Voor het toepassen van een gelijkwaardige oplossing voor brandveiligheid of constructie bij een Architect aan Zet project is toestemming van het bevoegd gezag nodig. Dit is de afdeling Bouw- en Woningtoezicht van gemeente Rotterdam. U vraagt dan een reguliere omgevingsvergunning aan omdat er geen aparte afwijkingsprocedure bestaat zoals bij het afwijken van een bestemmingsplan het geval is. Het toetsen of een voorgestelde gelijkwaardige oplossing aanvaardbaar is, blijft altijd maatwerk dat op een specifiek gebouw is afgestemd en waarvoor een beoordeling van het totale brandveiligheidsconcept nodig is.
Aanvulling
Projecten binnen Architect aan Zet passen meestal binnen de prestatie-eisen van het Bouwbesluit. We verwachten daarom dat verzoeken om toepassing van een gelijkwaardige oplossing niet veel voor zullen komen. Dit vanwege hun grootte en geringe complexiteit.
Nee. De Verordening Architect aan Zet geldt alleen voor de activiteit “bouwen”. Alleen deze activiteit is vergunningsvrij. Voor andere activiteiten zoals slopen, kappen of een inrit, blijft wel een vergunning of een melding nodig. Bijvoorbeeld:
- Vergunning uitrit aanleggen en veranderen.
- Kapvergunning.
- Melding slopen en/of asbest verwijderen.
- Watervergunning.
Ga voor meer informatie naar het Omgevingsloket. Link opent een externe pagina.
Het gaat bijvoorbeeld om bouwmaterialen, een kraan, een aantal machines, een bouwkeet, een dixi, een container en een afzetting.
Ja. Hoewel voor Architect aan Zet de activiteit 'bouwen' vergunningsvrij is, moet u meestal wel een Vergunning Gebruik Weg (VGW) op basis van artikel 2.10 APV aanvragen. wanneer u de buitenruimte tijdelijk nodig heeft voor de inrichting van een bouwplaats voor uw project.
De gekwalificeerde architect is verplicht de omwonenden minimaal zes weken voor de aanvang van de bouw te informeren en te betrekken (op basis van artikel 7 van de ontwerp verordening Architect aan Zet). Het is belangrijk dat dit zorgvuldig en volledig wordt gedaan.
Op basis van artikel 8 van de Nadere Regels verstrekt de architect in ieder geval de onderstaande gegevens aan de omwonenden:
- de locatie en het adres waar de bouwwerkzaamheden plaats zullen vinden.
- de bouwkundige tekeningen van plattegronden, doorsneden en aanzichten.
- de gegevens en bescheiden over de aanduiding van de gebruiksfuncties, verblijfsgebieden, verblijfsruimten en de afmetingen en de bezetting van alle ruimten, inclusief totaaloppervlakten per gebruiksfunctie.
- de datum van de start van de bouw en de beoogde datum van de oplevering.
Omwonenden die bezwaar hebben tegen het initiatief omdat dit niet past binnen de bestaande bouwregelgeving, kunnen in gesprek gaan met de architect. Als zij er niet uitkomen, kunnen zij een klacht indienen bij de gemeente. De gemeente kan in dat geval eisen dat het bouwwerk wordt aangepast aan de bestaande bouwregelgeving.
Onder omwonenden worden in ieder geval verstaan:
- eigenaren en bewoners van tegenoverliggende en direct aangrenzende panden of percelen, ook als er een straat, plein of water tussen ligt.
- andere eigenaren en bewoners van het pand waar de bouwactiviteiten zullen plaatsvinden.
Omwonenden krijgen via deze weg inzicht in het initiatief. Zij kunnen nagaan of het initiatief past binnen de bestaande bouwregelgeving en zo nodig overleggen met de architect. Dit kan leiden tot aanpassingen in het ontwerp. Het kan voorkomen dat omwonenden het niet eens zijn met de interpretatie van de bouwregelgeving door de architect. In dit geval kunnen zij een en ander voorleggen aan de afdeling Bouw en Woningtoezicht om uitkomst over de toepassing van de bouwregelgeving te bieden.
Daarnaast is ook het burenrecht van toepassing. Het private burenrecht is het geheel van rechten en verplichtingen van eigenaren van naburige erven. De regels van het burenrecht zijn uiteengezet in de toelichting bij artikel 7 van de Ontwerp-verordening.
De gemeente biedt verschillende subsidies en regelingen voor duurzaam bouwen en verbouwen. Ga voor meer informatie naar Duurzaam 010.nl. Link opent een externe pagina.
Eerdere ervaringen met Architect aan Zet
Tussen 2015 en 2018 heeft de gemeente een aantal proefprojecten uitgevoerd. De ervaringen van de betrokken opdrachtgevers en architecten met Architect aan Zet kunt u lezen in onderstaande brochure en dit artikel. Link opent een externe pagina. In 2021 worden de eerste projecten opgeleverd met gekwalificeerde architecten.
Samenwerking
Architect aan Zet is opgezet door de gemeente Rotterdam, in samenwerking met een aantal Rotterdamse architecten die lid zijn van de Branchevereniging van Nederlandse Architectenbureaus in Amsterdam en het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
Evaluatie
In 2025 evalueert de gemeente Architect aan Zet. Dan wordt ook bekeken of de methode geschikt is voor grotere projecten.
Meer informatie
De verordening Architect aan Zet is vastgesteld in de vergadering van de gemeenteraad op 16 juli 2020. Link opent een externe pagina. U kunt daar de vergadering terugzien en de stukken lezen.
