Monumentale bomen
Rotterdam heeft meer dan 600.000 bomen! Van straatbomen, parkbomen tot echte monumentale bomen. Door de Tweede Wereldoorlog en de zakkende bodem zijn er niet veel oude bomen, maar toch staan er een aantal die kenmerkend zijn voor de stad.
Er zijn ruim 2.800 monumentale bomen in het openbaar groen. Kijk op de overzichtskaart Bijzondere bomen. Link opent een externe pagina om te zien waar ze precies staan.
Een paar voorbeelden:
- Op de Lijnbaan staat een plataan waar vroeger, bij de bouw van de winkelboulevard, speciaal een pleintje omheen is aangelegd. Deze boom dateert al van 1851 en heeft het bombardement van 1940 overleefd. De 'Lijnbaanplataan' werd tweede bij de landelijke verkiezing Boom van het jaar 2019.
- Eén van de dikste bomen van de stad is de plataan uit 1800 in het Park bij de Euromast.
- Op de Begraafplaats Crooswijk staat een rode beuk uit 1822.
- Midden in de Westersingel staat de Breytenbach-plataan. In de jaren zestig heeft de Mauritsweg/Westersingel een reconstructie ondergaan en is voor deze boom een eigen bastion ontworpen. Bij de Boom van het jaar verkiezing 2021 eindigde ook deze plataan op de tweede plek.
Veteraanbomen
Niet monumentaal, maar wel bijzonder: veteraanbomen.
Een oude treurwilg in Rotterdam-Zuid werd in 2023 de eerste veteraanboom van de stad. Een veteraanboom is een oude boom die meestal is aangetast door een schimmel, maar nog waardevol is voor de natuur.
Aangetaste stadsbomen worden bijna altijd voor de veiligheid verwijderd, omdat ze te dicht bij de straat staan en er takken kunnen losbreken. Maar veteraanbomen met genoeg ruimte rondom laten we staan. De boom kan verder aftakelen, zoals dat in de vrije natuur ook gebeurt. Hiervan profiteren allerlei soorten insecten en dieren zoals vogels.
Veteraanbomen zijn te herkennen aan een omheining van verzaagde boomstammen en een informatiebordje. Het hek staat er voor de veiligheid, want er kunnen takken uit de boom vallen. Binnen de omheining wordt het gras niet meer gemaaid, dit is ook goed voor de biodiversiteit.
Ondertussen zijn er nog vier veteraanbomen bij gekomen: een atlasceder in Park Rozenburg in Kralingen, een populier aan de Spuikade in Charlois, een wilg aan de Mahlersingel in Hillegersberg en een linde aan de Parklaan in het centrum.
Bekijk ook het filmpje over de eerste veteraanboom:
Overzichtskaart bijzondere bomen
De ruim 2.800 monumentale bomen in Rotterdam staan op deze overzichtskaart.
Door diktegroei en aanplant van herdenkingsbomen komen er monumentale bomen in Rotterdam bij. Door ziekte of herinrichting van de openbare ruimte kunnen monumentale bomen verdwijnen. De kaart met monumentale bomen wordt jaarlijks bijgewerkt. Het is een weergave van het moment van samenstellen van de kaart en kan daarmee afwijken van de actuele situatie.
Wanneer is een boom monumentaal?
Een boom is monumentaal, als deze voldoet aan één van de volgende criteria:
- Monumentale boom conform de lijst landelijke Bomenstichting
- Herdenkingsboom
- Uniciteit
- Plantjaar voor 1940
- Stamdoorsnede groter dan 115 cm
- Voor de wetenschap (dendrologie, boomkunde) van betekenis: de boom is zeldzaam vanwege zijn geslacht, soort, variëteit of ras en heeft een stamdiameter van meer dan 29 cm.
- De boom staat in openbaar gebied of op een terrein in eigendom bij vastgoed (exclusief bedrijventerrein en havengebied).
- Alle verschijningsvormen (standaard en vormboom) voor de 'Bomenstichting-bomen' en herdenkingsbomen.
- Voor de wetenschap (dendrologie, boomkunde) belangrijke bomen zijn alleen monumentaal als zij een standaard boomvorm hebben en met een stamdiameter van meer dan 29 centimeter.
- Bomen in bosplantsoen vallen buiten de selectie.
In de stedelijke Bomenstructuurvisie (stedelijk beleidsvisiedocument en onderdeel van de Rotterdamse Stijl) is aangegeven dat monumentale bomen extra betekenis voor de stad hebben.
In de Algemene plaatselijke verordening (APV) hebben monumentale bomen een extra beschermde status. APV-artikel 4:11 b lid 7 verwijst naar de in de Bomenstructuurvisie vastgestelde selectiecriteria voor monumentale bomen in het openbaar groen.
Bijzondere bomen in Rotterdam
Deze lijst met monumentale bomen wordt jaarlijks bijgewerkt. Het is een weergave van het moment van samenstellen van de lijst en kan daarmee afwijken van de actuele situatie.
| Latijnse naam boomsoort | Nederlandse naam | Aantal |
|---|---|---|
| Celtis occidentalis | Zwepenboom | 6 |
| Cercidiphyllum japonicum | Judasboom | 22 |
| Gymnocladus dioica | Doodsbeenderenboom | 6 |
| Paulownia tomentosa | Keizersboom | 19 |
| Quercus coccinea | Scharlaken eik | 15 |
| Quercus x turneri 'Pseudoturneri' | Turnereik | 11 |
| Acer negundo 'Aureomarginatum' | Geelbonte vederesdoorn | 4 |
| Cedrus libani | Libanonceder | 5 |
| Ostrya carpinifolia | Hopbeuk | 19 |
| Zelkova serrata | Japanse zelkova | 8 |
| Acer capillipes | Slangenhuid-esdoorn | 5 |
| Acer rubrum | Rode esdoorn | 71 |
| Cedrus libani atlantica | Atlasceder | 18 |
| Celtis australis | Europese netelboom | 2 |
| Fagus sylvatica 'Dawyck Purple' | Rode zuilbeuk | 1 |
| Fraxinus americana | Amerikaanse es | 24 |
| Laburnum anagyroides | Goudenregen | 19 |
| Larix kaempferi | Japanse lariks | 4 |
| Platanus x hispanica 'Tremonia' | Zuilvormige plataan | 18 |
| Quercus pyrenaica | Spaanse eik | 2 |
| Ulmus glabra 'Pendula' | Treuriep | 1 |
Totaal aantal | 280 |
- Koningin Emmaplein: rode beuk. Het koningin Emmaplein is een plein in het Scheepvaartkwartier. Het plein is bebouwd tussen 1888 en 1891. In die tijd is ook deze rode beuk geplant.
- Lijnbaan: plataan. Op de Lijnbaan staat een plataan waar een speciaal pleintje omheen is aangelegd. Deze boom dateert al van 1851 en heeft het bombardement van 1940 overleefd. Op ongeveer 10 meter van de plataan staat de vroegere toegangspoort van het Coolsingelziekenhuis. Deze poort is het enige deel van het ziekenhuis dat is overgebleven na het bombardement. De 'Lijnbaanplataan' deed in 2019 mee met de landelijke verkiezing Boom van het jaar en werd tweede.
- Westersingel: plataan. Een van de indrukwekkendste bomen van Rotterdam en rond de 130 jaar oud. In de jaren '60 van de vorige eeuw is de boom verhuisd van de westkant naar de oostkant van de Westersingel. Omdat de boom eind jaren '90 dreigde weg te zakken is de bestrating rondom de boom weggehaald en wordt de grond rond de boom regelmatig opgehoogd. Zo kan de boom nieuwe wortels vormen en lift de boom zich als het ware op. Bij de landelijke Boom van het jaar verkiezing in 2021 eindigde ook deze plataan op de tweede plek.
- Parklaan: krimlinde. Deze krimlinde is geplant ter ere van de kroning van de 18-jarige prinses Wilhelmina tot Koningin der Nederlanden in 1898. Daarom wordt de boom ook wel de Wilhelminaboom genoemd
- Statensingel: groenblijvende eik. Deze eik is ongeveer 90 jaar oud en een van de acht groenblijvende eiken die Rotterdam rijk is. Een bijzondere boom dus. Dit grote exemplaar staat in de wijk Blijdorp op de hoek van de Statensingel en Statenweg
- Heemraadssingel: ceder. Ceders kom je niet veel tegen in Rotterdam. Deze ceder is ruim 100 jaar oud en maakte onderdeel uit van de oorspronkelijke singelbeplanting
- Aelbrechtskolk: kastanjeboom. Deze kastanje staat al bijna 70 jaar bij het Zakkendragershuisje in Delfshaven. Vroeger verzamelden hier de zakkendragers met de hoop op een nieuwe dag werk in de haven. De per schip aangevoerde zakken graan, grondstof voor de vele distilleerderijen in Delfshaven, werden door de knechten van de zakkendragers uitgeladen en op de rug naar de pakhuizen en branderijen gedragen
- Statensingel: haagbeuk. De haagbeuk is een weinig voorkomende boomsoort in Rotterdam. De boom vraagt veel ruimte, omdat de kruin naarmate de boom ouder wordt enorm uitdijt
- Hoogvliet: leilinde. Deze leilinde van bijna 70 jaar maakt deel uit van de oude erfbeplanting van een boerderij in Hoogvliet. De boom is in cultuurvorm gesnoeid
- Prins Alexander: paardenkastanje. Oorspronkelijk stond deze paardenkastanje van bijna 130 jaar oud op het erf van een boerderij. Voor de bouw van de Woonmall Alexandrium is de boom verplaatst. Om te voorkomen dat de wortels in het hoge grondwater verdrinken is de boom op een verhoging gezet
- Burgemeester Hoffmanplein: paardenkastanje. Deze paardenkastanje dateert uit het einde van de 19e eeuw. Bij een storm in 2002 is de boom behoorlijk beschadigd. Door de boom goed te snoeien is hij nu weer mooi in vorm.
