Inheemse planten
Inheemse planten zijn planten die van nature in een gebied voorkomen. Insecten en andere dieren zijn vaak afhankelijk van inheemse plantensoorten als voedselbron. Door voor inheemse plantensoorten te kiezen, helpt u de Rotterdamse biodiversiteit een handje.
Een rijke variatie aan biodiversiteit is van groot belang voor een gezond en leefbaar ecosysteem. Het is nodig om hier aandacht aan te besteden, want een gezonde natuur is niet vanzelfsprekend. Verstedelijking van het landschap, intensieve landbouw en de verspreiding van invasieve uitheemse plantensoorten zetten de lokale biodiversiteit onder druk.
Gemeente Rotterdam geeft steeds meer aandacht aan biodiversiteit bij het inrichten en beheren van openbaar groen. Ook u kunt een bijdrage leveren. Deze plantenlijst laat zien welke planten van nature in de omgeving thuishoren en makkelijk te planten zijn in uw (gevel)tuin, op het balkon of op het dak.
(Vaste) planten en kruiden
Vaste planten zijn meerjarige, kruidachtige planten. Sommige planten blijven in de winter groen, maar de meeste trekken zich ondergronds terug voor hun winterslaap. In het voorjaar vormen vaste planten boven de grond ieder jaar nieuwe stengels, bladeren, bloemen en zaden.
Bloeiende planten met nectar en stuifmeel zijn goed voor bloemzoekende insecten, zoals bijen, hommels en vlinders, maar ook als voedsel voor lieveheersbeestjes en vliegen. Deze planten bieden veiligheid en voortplantingsplekken voor insectensoorten. Die insectensoorten zijn weer een bron van voedsel voor insecteneters als kleine zoogdieren, vogels en amfibieën.
Planten en kruiden zijn niet alleen een kleurrijk plaatje om naar te kijken, maar zorgen ook voor een goed humeur. Ze beschermen de grond tegen de zon en vullen de lege ruimtes op. Kruiden kunt u gebruiken om lekkere gerechten mee te bereiden of thee van te zetten. Zo heeft u toegang tot een eigen biologische kruidentuin.
Adderwortel (Persicaria bistorta)
- Bloeikleur: roze
- Bloeitijd: juni - juli
- Planthoogte: 20 - 50 cm
- Standplaats: zon, halfzon
- Grondsoort: elke goede tuingrond
- Geschikt voor: tuin, balkon, dak
Akelei (Aquilegia vulgaris)
- Bloeikleur: vlauw, paars, soms wit
- Bloeitijd: mei - juni
- Planthoogte: 70 - 70 cm
- Standplaats: zon, halfzon
- Grondsoort: elke goede tuingrond
- Geschikt voor: tuin, balkon, dak
Bieslook (Allium schoenoprasum)
- Bloeikleur: paars, roze
- Bloeitijd: juni - juli
- Planthoogte: 30 - 30cm
- Standplaats: zon, halfzon
- Grondsoort: elke goede tuingrond
- Geschikt voor: tuin, balkon, dak
- Eetbaar
Een eetbaar kruid dat bij veel warme gerechten past.
Bosanemoon (Anemone nemorosa)
- Bloeikleur: wit
- Bloeitijd: maart - mei
- Planthoogte: 5 - 10 cm
- Standplaats: halfzon, schaduw
- Grondsoort: humusrijke grond
- Geschikt voor: tuin
Brede ereprijs (Veronica austriaca)
- Bloeikleur: blauw
- Bloeitijd: mei - juli
- Planthoogte: tot 30 cm
- Standplaats: zon, halfzon
- Grondsoort: droge, voedselarme grond
- Geschikt voor: tuin, balkon, dak
Er bestaan meerdere soorten van de ereprijs, zoals de mannetjesereprijs, lange ereprijs en brede ereprijs.
Cichorei (Cichorium intybus)
- Bloeikleur: blauw
- Bloeitijd: juli - augustus
- Planthoogte: 15 - 120 cm
- Standplaats: zon, halfzon
- Grondsoort: elke goede (kalkrijke) tuingrond
- Geschikt voor: tuin, dak
Dille (Anethum graveolens)
- Bloeikleur: geel
- Bloeitijd: mei - juni
- Planthoogte: tot 100 cm
- Standplaats: zon
- Grondsoort: elke goede tuingrond
- Geschikt voor: tuin, balkon
- Eetbaar
Een eetbaar kruid dat bij veel warme gerechten past.
Donkere ooievaarsbek (Geranium phaeum)
- Bloeikleur: donkerrood, paars
- Bloeitijd: mei - augustus
- Planthoogte: 60 cm
- Standplaats: zon, halfzon, schaduw
- Grondsoort: elke goede tuingrond
- Geschikt voor: tuin, balkon, dak
Er bestaan meerdere soorten van de ooievaarsbek, zoals de donkere ooievaarsbek, de bermooievaarsbek en de zachte ooievaarsbek
Duifkruid (Scabiosa columbaria)
- Bloeikleur: roze, paars, wit
- Bloeitijd: juni - september
- Planthoogte: 30 - 90cm
- Standplaats: zon, halfzon
- Grondsoort: matig vochtige, kalkrijke grond
- Geschikt voor: tuin, balkon, dak
Echte valeriaan (Valeriana officinalis)
- Bloeikleur: paars, roze
- Bloeitijd: juni - augustus
- Planthoogte: 100 - 150cm
- Standplaats: zon, halfzon
- Grondsoort: elke goede tuingrond
- Geschikt voor: tuin
Engels gras (Armeria maritima)
- Bloeikleur: roze
- Bloeitijd: mei - juli
- Planthoogte: 10 - 20 cm
- Standplaats: zon, halfzon
- Grondsoort: goed doorlatende grond
- Geschikt voor: tuin, dak
- Wintergroen
Gele kamille (Anthemis tinctoria)
- Bloeikleur: geel
- Bloeitijd: juni - september
- Planthoogte: 40 - 50 cm
- Standplaats: zon, halfzon
- Grondsoort: goed doorlatende tuingrond
- Geschikt voor: tuin
Gevlekt longkruid (Pulmonaria officinalis)
- Bloeikleur: rood, paars
- Bloeitijd: maart - mei
- Planthoogte: 20 - 30 cm
- Standplaats: halfzon, schaduw
- Grondsoort: elke goede tuingrond
- Geschikt voor: tuin, balkon
Gewone salomonszegel (Polygonatum multiflorum)
- Bloeikleur: groen, wit
- Bloeitijd: mei - juni
- Planthoogte: 60 - 80 cm
- Standplaats: halfzon, schaduw
- Grondsoort: elke goede tuingrond
- Geschikt voor: tuin
Grote tijm (Thymus pulegioides)
- Bloeikleur: roze, soms wit
- Bloeitijd: juni - oktober
- Planthoogte: 20 - 30 cm
- Standplaats: zon
- Grondsoort: elke goede tuingrond
- Geschikt voor: tuin, balkon, dak
- Wintergroen
- Eetbaar
Een eetbaar kruid dat bij veel warme gerechten past.
Grote wederik (Lysimachia vulgaris)
- Bloeikleur: geel
- Bloeitijd: juni - juli
- Planthoogte: 50 - 75 cm
- Standplaats: zon, halfzon
- Grondsoort: vochtige tuingrond
- Geschikt voor: tuin
Knikkend nagelkruid (Geum rivale)
- Bloeikleur: geel, roze
- Bloeitijd: mei - juli
- Planthoogte: 30 - 50 cm
- Standplaats: halfzon, schaduw
- Grondsoort: vochtige tuingrond
- Geschikt voor: tuin
- Wintergroen
Knoopkruid (Centaurea jacea)
- Bloeikleur: paars
- Bloeitijd: mei - oktober
- Planthoogte: 50 - 100 cm
- Standplaats: zon, halfzon
- Grondsoort: vochtige tuingrond
- Geschikt voor: tuin
Maarts viooltje (Viola odorata)
- Bloeikleur: blauw
- Bloeitijd: maart - april
- Planthoogte: 10 - 15 cm
- Standplaats: halfzon, schaduw
- Grondsoort: voedselrijke, doorlatende grond
- Geschikt voor: tuin
Muskuskaasjeskruid (Malva moschata)
- Bloeikleur: lichtroze, wit
- Bloeitijd: juli - september
- Planthoogte: 30 - 70 cm
- Standplaats: halfzon, schaduw
- Grondsoort: elke goede tuingrond
- Geschikt voor: tuin
Er bestaan meerdere soorten van het kaasjeskruid, zoals het vijfdelig kaasjeskruid.
Steenanjer (Dianthus deltoides)
- Bloeikleur: roze
- Bloeitijd: juni -september
- Planthoogte: 20 - 45 cm
- Standplaats: zon, halfzon
- Grondsoort: droge, voedselarme tuingrond
- Geschikt voor: tuin, balkon, dak
- Wintergroen
Veldsalie (Salvia pratensis)
- Bloeikleur: paars
- Bloeitijd: mei - juli
- Planthoogte: 20 - 75 cm
- Standplaats: zon, halfzon
- Grondsoort: elke goede kalkrijkere grond
- Geschikt voor: tuin, balkon, dak
- Eetbaar
De bladeren zijn eetbaar en kunt u ook drogen om thee van te zetten.
Vingerhoedskruid (Digitalis purpurea)
- Bloeikleur: paars, roze, wit
- Bloeitijd: juni - juli
- Planthoogte: 30 - 150 cm
- Standplaats: zon, halfzon, schaduw
- Grondsoort: goed doorlatende grond
- Geschikt voor: tuin, dak
- Wintergroen
Wilde marjolein (Origanum vulgare)
- Bloeikleur: roze
- Bloeitijd: juli - september
- Planthoogte: 30 - 60 cm
- Standplaats: zon
- Grondsoort: elke goede tuingrond
- Geschikt voor: tuin, balkon, dak
- Eetbaar
Marjolein (= oregano) is eetbaar. Een kruid dat bij een hoop warme gerechten en salades past.
Zwarte toorts (Verbascum nigrum)
- Bloeikleur: geel, roze, rood
- Bloeitijd: juni - augustus
- Planthoogte: 60 - 150 cm
- Standplaats: zon, halfzon
- Grondsoort: goed doorlatende grond
- Geschikt voor: tuin, dak
Heesters
Een heester is een andere benaming voor een struik. Bij een tuincentrum of kwekerij komt u dan ook vaak het woord 'heester' tegen.
Vogels en kleine zoogdieren schuilen vaak in heesters, bosjes en dichte hagen omdat ze zich veilig voelen in dekking, buiten bereik van roofdieren. Ook broeden ze in allerlei soorten heesters. Heesters produceren bloemen met nectar en stuifmeel, waar veel insecten van profiteren, en vogels eten weer volop de bessen of vruchten van heesters.
Sommige heesters bieden het hele jaar door privacy doordat ze hun bladeren niet verliezen. Zo kunt u de klimop als natuurlijke schutting gebruiken. Dit is een goedkoper alternatief en het kleedt mooi aan. De bladeren, de bloemen en de bessen of vruchten zijn een afwisselend beeld om naar te kijken. Van bepaalde heesters kunnen de bessen of vruchten geplukt en gegeten worden.
Egelantier (Rosa rubiginosa)
- Bloeikleur: roze
- Bloeitijd: juni - juli
- Planthoogte: 180 - 250 cm
- Standplaats: zon, halfzon
- Grondsoort: droge, voedselarme grond
- Geschikt voor: tuin, dak in een grote bak
Gelderse roos (Viburnum opulus)
- Bloeikleur: wit
- Bloeitijd: mei-juni
- Planthoogte: 250 - 300 cm
- Standplaats: zon, halfzon, schaduw
- Grondsoort: elke goede tuingrond
- Geschikt voor: tuin, dak in een grote bak
Zowel als heester als lage boom te verkrijgen.
Gele kornoelje (Cornus mas)
- Bloeikleur: geel
- Bloeitijd: februari - maart
- Planthoogte: 300 - 500 cm
- Standplaats: zon, halfzon, schaduw
- Grondsoort: elke goede tuingrond
- Geschikt voor: tuin, dak in een grote bak
Zowel als heester als lage boom te verkrijgen.
Gewone hazelaar (Corylus avellana)
- Bloeikleur: geel
- Bloeitijd: februari - maart
- Planthoogte: 300 - 500cm
- Standplaats: zon, halfzon, schaduw
- Grondsoort: vochtige tuingrond
- Geschikt voor: tuin, dak in een grote bak
- Eetbare vruchten
De hazelnoten worden door vogels verspreid en door kleine zoogdieren verzameld en gegeten. Ook kunt u ze zelf eten.
Gewone kardinaalsmuts (Euonymus europaeus)
- Bloeikleur: geel, wit
- Bloeitijd: mei
- Planthoogte: 300 - 400 cm
- Standplaats: zon, halfzon, schaduw
- Grondsoort: elke goede tuingrond
- Geschikt voor: tuin, dak in een grote bak
Hulst (Ilex aquifolium)
- Bloeikleur: groen, wit
- Bloeitijd: april - mei
- Planthoogte: 800 - 900 cm
- Standplaats: zon, halfzon, schaduw
- Grondsoort: elke goede tuingrond
- Geschikt voor: tuin, dak in een grote bak
- Wintergroen
De bladeren en bessen worden gebruikt in kerststukjes.
Klimop (Hedera helix)
- Bloeikleur: geel
- Bloeitijd: oktober - november
- Planthoogte: kan tot meer dan 10 meter hoog klimmen
- Standplaats: zon, halfzon, schaduw
- Grondsoort: elke goede tuingrond
- Geschikt voor: tuin, dak in een grote bak
- Wintergroen
Bloeit laat in het najaar, belangrijke voedselbron.
Sleedoorn (Prunus spinosa)
- Bloeikleur: wit
- Bloeitijd: maart - april
- Planthoogte: 350 - 450 cm
- Standplaats: zon, halfzon
- Grondsoort: elke goede tuingrond
- Geschikt voor: tuin
Mooie bloesem in het voorjaar.
Venijnboom (Taxus baccata)
- Bloeikleur: wit
- Bloeitijd: mei
- Planthoogte: 500 - 800 cm
- Standplaats: zon, halfzon, schaduw
- Grondsoort: elke goede tuingrond
- Geschikt voor: tuin, dak in een grote bak
- Wintergroen
Wilde appel (Malus sylvestrus)
- Bloeikleur: roze, wit
- Bloeitijd: april - mei
- Planthoogte: 100 cm - 10 m
- Standplaats: zon, halfzon
- Grondsoort: elke goede tuingrond
- Geschikt voor: tuin, dak in een grote bak
- Eetbare vruchten
De wilde appel bestaat als heester maar ook als boom.
Wilde kamperfoelie (Lonicera periclymenum)
- Bloeikleur: wit, roze, geel
- Bloeitijd: juni - augustus
- Planthoogte: 400 - 500 cm
- Standplaats: zon, halfzon, schaduw
- Grondsoort: elke goede tuingrond
- Geschikt voor: tuin, dak in een grote bak
Wilde mispel (Mespilus germanica)
- Bloeikleur: wit
- Bloeitijd: mei
- Planthoogte: 300 - 500 cm
- Standplaats: zon
- Grondsoort: elke goede tuingrond
- Geschikt voor: tuin, dak in een grote bak
Zwarte bes (Ribes nigrum)
- Bloeikleur: geel, wit
- Bloeitijd: april - mei
- Planthoogte: 150 - 200 cm
- Standplaats: zon, halfzon
- Grondsoort: elke goede tuingrond
- Geschikt voor: tuin, dak in een grote bak
- Eetbare vruchten
Bomen
Net als kruiden en heesters hebben ook veel boomsoorten bloemen met nectar en stuifmeel. Sommige soorten bloeien al in maart, nog voordat er bladeren aan de takken zitten. Deze bomen zijn geliefd bij bestuivers zoals bijen, hommels en zweefvliegen.
Andere boomsoorten bloeien tot laat in de zomer, en bieden zo een voedselbron voor insecten wanneer andere plantensoorten al zijn uitgebloeid. De bessen en vruchten van een boom zijn voedsel voor vogels en kleine zoogdieren. Ook bieden bomen nestgelegenheid voor veel vogelsoorten.
Naarmate bomen ouder worden ontstaan er makkelijker op natuurlijke wijze holtes en spleten, waar naast vogels ook bijvoorbeeld vleermuizen in verblijven.
Bomen reflecteren zonnestralen, bieden meer schaduw en zorgen voor verkoeling tijdens warme dagen. Ze zijn een bron van zuurstof en zorgen voor minder wateroverlast. Woont u in een drukke omgeving? Door een boom te planten wordt u minder gehinderd door geluid.
Boswilg (Salix caprea)
- Bloeikleur: geel
- Bloeitijd: maart - april
- Planthoogte: 200 - 900 cm
- Standplaats: zon, halfzon
- Grondsoort: elke goede tuingrond
- Geschikt voor: tuin
Eénstijlige meidoorn (Crataegus monogyna)
- Bloeikleur: wit
- Bloeitijd: mei - juni
- Planthoogte: 100 - 450 cm
- Standplaats: zon, halfzon, schaduw
- Grondsoort: elke goede tuingrond
- Geschikt voor: tuin
De éénstijlige meidoorn is zowel als heester als kleine boom verkrijgbaar.
Fladderiep (Ulmus laevis)
- Bloeikleur: wit, bruinrood, groen
- Bloeitijd: maart - april
- Planthoogte: 100 cm - 35 m
- Standplaats: zon, halfzon
- Grondsoort: elke goede tuingrond
- Geschikt voor: tuin
Gewone vogelkers (Prunus padus)
- Bloeikleur: wit
- Bloeitijd: april - mei
- Planthoogte: 100 cm - 15 m
- Standplaats: zon, halfzon, schaduw
- Grondsoort: elke goede tuingrond
- Geschikt voor: tuin
Lijsterbes (Sorbus aucuparia)
- Bloeikleur: wit
- Bloeitijd: mei
- Planthoogte: 100 - 900 cm
- Standplaats: zon, halfzon
- Grondsoort: vochtige tuingrond
- Geschikt voor: tuin
De lijsterbes is zowel als heester als kleine boom verkrijgbaar.
Ruwe berk (Betula pendula)
- Bloeikleur: geel, groen, bruin
- Bloeitijd: april
- Planthoogte: 100 cm - 30 m
- Standplaats: zon, halfzon, schaduw
- Grondsoort: elke goede tuingrond
- Geschikt voor: tuin
Sporkehout/vuilboom (Rhamnus frangula)
- Bloeikleur: groen, wit
- Bloeitijd: mei - september
- Planthoogte: 150 - 300 cm
- Standplaats: zon, halfzon
- Grondsoort: vochtige tuingrond
- Geschikt voor: tuin
De sporkehout is zowel als heester als kleine boom verkrijgbaar.
Veldesdoorn/Spaanse aak (Acer campestre)
- Bloeikleur: geel
- Bloeitijd: mei - juni
- Planthoogte: 15 - 18 m
- Standplaats: zon, halfzon, schaduw
- Grondsoort: elke goede tuingrond
- Geschikt voor: tuin
Zachte berk (Betula pubescens)
- Bloeikleur: geel, groen, bruin
- Bloeitijd: april - juni
- Planthoogte: 100 cm - 20 m
- Standplaats: zon, halfzon
- Grondsoort: vochtige tuingrond
- Geschikt voor: tuin
Zomerlinde / Winterlinde (Tilia platyphyllos / Tilia cordata)
- Bloeikleur: geel, wit
- Bloeitijd: juni-juli
- Planthoogte: 2.000 - 3.500 cm
- Standplaats: zon, halfzon, schaduw
- Grondsoort: elke goede tuingrond
- Geschikt voor: tuin
Zoete kers/boskriek (Prunus avium)
- Bloeikleur: wit
- Bloeitijd: april - mei
- Planthoogte: 100 cm - 20 m
- Standplaats: zon, halfzon
- Grondsoort: elke goede tuingrond
- Geschikt voor: tuin
- Eetbare vruchten
Zomereik (Quercus robur)
- Bloeikleur: geel, groen
- Bloeitijd: mei
- Planthoogte: 10 - 30 m
- Standplaats: zon, halfzon, schaduw
- Grondsoort: elke goede tuingrond
- Geschikt voor: tuin
Zwarte els (Alnus glutinosa)
- Bloeikleur: geel, groen
- Bloeitijd: januari - maart
- Planthoogte: 100 cm - 24 m
- Standplaats: zon, halfzon, schaduw
- Grondsoort: elke goede tuingrond
- Geschikt voor: tuin
Goed om te weten
Kies voor zonplanten als uw tuin of balkon meer dan 4 uur zon per dag krijgt. Heeft u juist een tuin of balkon die minder dan 2 uur zon per dag ontvangt, kies dan voor schaduwplanten. Heeft u iets er tussenin? Dan kiest u voor halfzon (=halfschaduw).
Kies voor een combinatie van gazon, kruiden, vaste planten, struiken en -waar mogelijk- een boom. De biodiversiteit heeft namelijk het meeste baat bij een variatie van verschillende plantensoorten. Naast gevarieerde beplanting is het van belang om het gehele jaar voedsel en dekking te bieden, zodat insecten en vogels altijd iets te eten hebben en kunnen schuilen. Kies daarom slim voor soorten met verschillende bloeitijden en kies bijvoorbeeld voor een wintergroene soort zoals hulst of struikklimop. Ook overwinteren veel wilde bijen en andere insecten in holle afgestorven stengels van planten, laat deze dus vooral staan!
De meeste tuinplanten houden van lichtzure tot neutrale grond. Maar er zijn ook planten die van kalkrijke grond of juist een zuurdere grond houden. De zuurtegraad van de bodem is van invloed op de opname van voeding die de plant via de wortels opneemt. Vaak staat er op het label van de plant wat deze nodig heeft. Kijk na wat u kunt doen om uw planten de juiste bodem te geven en vraag advies tijdens het aanschaffen van uw planten.
- Kalkminnende planten houden van een kalkrijke grond. Als ze in een te zure bodem staan, doen ze het minder goed. Een kalkrijke bodem heeft een pH-waarde van 7,0 of hoger.
- Zuurminnende planten houden van een zure grond. Als ze in een te kalkrijke bodem staan, doen ze het minder goed. Een zure bodem heeft een pH-waarde van 4,5 en 6,0.
- Planten die van een niet te zure, maar ook niet kalkrijke grond houden, staan liever in een neutrale bodem. Een neutrale bodem heeft een pH-waarde van ergens tussen de 6,0 en 7,0.
Planten hebben gezonde bodem nodig om te groeien. Gebruik bijvoorbeeld compost of gedroogde koemestkorrels is beter voor de natuur dan bemeste tuinaarde of kunstmest. Let er wel op dat u weinig compost of mest nodig heeft om de bodem te voeden en dit alleen voor vaste planten, bolplanten, heesters en bomen gebruikt. Aan kruiden en oeverbeplanting voegt u juist niets toe. Maakt u zich geen zorgen over de geur, deze is minimaal en niet ongemakkelijk.
Kies zoveel mogelijk voor biologische planten die zonder chemische middelen zijn geteeld. Gebruik ook geen chemische bestrijdingsmiddelen in uw eigen tuin, of op balkon of dak. Het gebruik van bestrijdingsmiddelen is slecht voor het milieu en maakt insecten en andere dieren ziek. Er zijn alternatieven die veel beter voor uw tuin en de natuur zijn. Vraag hier tijdens het aanschaffen van uw nieuwe planten naar.
Bekijk tips voor alternatieve bestrijding op milieucentraal.nl. Link opent een externe pagina
Planten die in bakken en potten staan zijn gevoeliger voor vorst. U kunt ze beschermen door de potten en bakken bij elkaar te zetten en de tussenruimte te vullen met droog blad of stro. Geef deze planten tijdens vorst ook geen water meer om bevriezing te voorkomen.
