Maand van de Ondergrond

Veel Rotterdammers hebben een tuin. Een tuin is, net als bijvoorbeeld een park, onderdeel van het ecosysteem van de stad: de plek waar planten, dieren, mensen en andere organismen samenleven en elkaar nodig hebben om te overleven. Een gezonde bodem speelt daar een belangrijke rol bij. Met eenvoudige maatregelen kan iedere tuinbezitter zorgen dat de grond in eigen tuin gezonder wordt. Daardoor komen er meer verschillende planten en dieren en wordt het leefklimaat in de stad beter. 

Landschapsontwerper Michelle de Roo werkt bij stedenbouwkundig ontwerpbureau PosadMaxwan. Voor de gemeente Rotterdam werkt zij aan een handboek voor een gezonde bodem. Tijdens deze workshop vertelt De Roo wat een levende bodem is en waarom het belangrijk is om hiervoor te zorgen. Ook krijgt u praktische tips mee die u in eigen tuin - of zelfs op uw balkon - kunt toepassen om bij te dragen aan een gezonde bodem. U kunt een gratis flyer mee naar huis nemen met tips om de bodem in je tuin gezonder te maken.

Datum: Maandag 17 november
Tijd: 15.30 tot 16.30 uur
Locatie: Centrale Bibliotheek Rotterdam
Geschikt voor: alle leeftijd

Menno Schilthuizen is evolutiebioloog en wetenschapper bij Naturalis. Hij schreef meerdere boeken en is vooral bekend van het boek ‘Darwin in de Stad’. Dit voorjaar kwam zijn nieuwe boek ‘Darwin in de achtertuin’ uit. In deze lezing neemt Menno zijn publiek mee in de verschillende en verrassende manieren waarop organismen de bodem gebruiken en vormen, met name in de stad. Hij vertelt hoe mensen zelf het bodemleven kunnen leren ontdekken. Verder gaat hij in op de rol die stedelijk groenbeheer kan spelen bij het verbeteren van de gezondheid en vitaliteit van de bodem. Maar ook hoe mensen hier zelf een rol in kunnen spelen; in hun eigen tuin, hun eigen straat en woonomgeving.

Datum: Maandag 17 november
Tijd: 19.30 tot 21.30 uur
Locatie: Timmerhuis
Geschikt voor: alle leeftijd

Wat als landbouw niet alleen minder schade aanricht, maar actief de bodem herstelt? Deze inspirerende documentaire volgt drie jonge boeren die kiezen voor een andere manier van werken – met respect voor natuur, mens en gezondheid.

Bent u benieuwd naar hoe we ook in Rotterdam kunnen bijdragen aan duurzamer voedsel? Kom kijken, denk mee en praat na!

Datum: Dinsdag 18 november
Tijd: 14.00 tot 17.00 uur
Locatie: Timmerhuis
Geschikt voor: alle leeftijden

Bent u al een goede buur van de stadsnatuur?  In een biodiverse stad leven we als mensen, planten en dieren en als goede buren met elkaar samen. Ook met al het leven wat onder de grond zit en grotendeels onzichtbaar blijft. Daarbij laten we ons inspireren door een fascinerend kijkje ‘Onder het Maaiveld’, waarin een groepje stedelingen wordt gevolgd die, op een stukje grond buiten de grote stad een experiment aangaat: boerenland wordt omgetoverd tot een moestuin. Maar ook in de stad kunt u het verschil maken, zoals goede buur Suresh doet door boomspiegels te adopteren. Hij geeft tips hoe regenwormen en andere bodembeestjes hem helpen de bodem gezond houden en u samen met bodembeestjes uw omgeving kunt opfleuren.

Datum: Donderdag 20 november
Tijd: 15.30 tot 17.30 uur
Locatie: Centrale Bibliotheek Rotterdam
Geschikt voor: alle leeftijd

Wetenschappers en betrokken beroemdheden laten zien hoe de grond van de aarde de sleutel kan zijn in de strijd tegen klimaatverandering en voor het behoud van de planeet.

Datum: Vrijdag 21 november
Tijden: 15.00 tot 17.00 uur
Locatie:  Lantaren Venster
Geschikt voor: alle leeftijden

Ga mee op bodemsafari langs de Maasboulevard en ontdek welke kriebelbeestjes er in en op de bodem leven! Geef door wat u ziet en help zo het onderzoek naar bodemgezondheid in de stad. 

Datum: Zaterdag 22 november
Tijden: 10.00 tot 12.00 uur
Locatie:  Rotterdam Oost
Geschikt voor: alle leeftijden

De Zwaan, zo wordt de Erasmusbrug vanwege haar sierlijke lijnen vaak liefkozend genoemd. Ze is dun en sierlijk, maar tegelijkertijd de grootste en zwaarste basculebrug van Europa. Door haar ‘staart’ te draaien opent ze haar brugdeel. Dat gebeurt via een metalen arm met als contragewicht een enorme ballastkist. Dit contragewicht weegt maar liefst 1.050 ton. Het draait in de basculekelder, een indrukwekkende ruimte onder het scharnierpunt van de brug.

Wilt u een uniek kijkje nemen onder de vleugels van De Zwaan? Meld u dan aan voor de excursie naar de basculekelder. U kunt er met eigen ogen zien hoeveel werk onze Zwaan ondergronds moet verzetten om haar 'vleugels' uit te slaan. Een van onze experts vertelt u er graag over.

Datum: Zaterdag 22 november
Tijden: diverse tijden tussen 09.30 en 16.00 uur
Locatie:  Erasmusbrug
Geschikt voor: alle leeftijden. Let op. Deze excursie is slecht toegankelijk voor mensen met een lichamelijke beperking.

De Koude Oorlog ligt al vele tientallen jaren achter ons. Maar onder de grond zijn in veel grote steden nog overblijfselen uit die periode te vinden. Speciaal voor de Maand van de Ondergrond geven we een van de grootste geheimen van Rotterdam prijs: de bunker voor de Rotterdamse Haven. Deze atoombunker is volledig operationeel en ingericht zoals hij zou zijn geweest in originele staat.

Oud-burgemeester Ivo Opstelten stelde zelfs zijn persoonlijke commandocrisiskamer beschikbaar voor de inrichting. De bunker is ook een exacte kopie van de bunker van onze Koninklijke familie. Duik onder in de kamers en bekijk het materieel. Luister naar allerlei verhalen en weetjes over atoombunkers, de Koude Oorlog en de zogenoemde civiele verdediging. Grijp deze kans omdat andere bunkers worden nog gebruikt en deze zijn niet te bezichtigen.

Datum: Zaterdag 22 november
Tijden: diverse tijden tussen 10.00 en 16.30 uur
Locatie:  Bunker Spaanse Polder
Geschikt voor: alle leeftijden. Let op. Deze excursie is slecht toegankelijk voor mensen met een lichamelijke beperking.

Als we in Rotterdam willen overstappen op schone energie, dan betekent dat nogal wat. Alternatieven voor aardgas vragen veel ruimte in de stad, zowel bovengronds als ondergronds. En die ruimte is daar allebei schaars.

Bij de ontwikkeling van de WAT 3.0-kaart focussen we op die ruimtelijke inpassing en gebruiken we geavanceerde software om te komen tot een zo efficiënt mogelijke verdeling van de ruimte. Deze lezing licht zowel de ontwikkeling van de WAT 3.0-kaart als het gebruik van deze software toe.

Datum: Maandag 24 november
Tijd: 15.30 tot 16.30 uur
Locatie: Centrale Bibliotheek Rotterdam
Geschikt voor: alle leeftijden

Hoe gebruiken we de diepe ondergrond duurzaam voor bijvoorbeeld energie- en grondstoffenwinning. Waarbij duurzaam staat voor veilig, verantwoord en toekomst- en systeembestendig en in samenhang met de nationale en regionale opgaven, zoals de drinkwatervoorziening. Hier werkt het Ministerie van Klimaat en Groene Groei (KGG) aan in het rijksprogramma Duurzaam Gebruik Diepe Ondergrond (pDGDO). Het pDGDO ziet toe op een veilig en verantwoord gebruik van de diepe ondergrond op land voor de energietransitie en grondstoffenvoorziening. Het pDGDO geeft inzicht in welke gebieden welke activiteiten wel, niet of onder voorwaarden kunnen plaatsvinden.

Kijk voor meer informatie op de website Programma Duurzaam Gebruik Diepe Ondergrond (DGDO) van RVO.nl. Link opent een externe pagina.

Datum: Dinsdag 25 november
Tijd: 15.30 tot 16.30 uur
Locatie: Timmerhuis
Geschikt voor: alle leeftijden

‘Zet ook de knop om’ – dat is de landelijke oproep om slimmer met uw energieverbruik om te gaan. Aanleiding voor deze campagne is het feit dat bijna heel Nederland te maken heeft met netcongestie op het elektriciteitsnet. Netcongestie kunt u vergelijken met file op het elektriciteitsnet. Maar hoe werkt dat dan precies? En wat betekent het voor u als Rotterdammer? Tijdens de lezing krijgt u antwoord op deze vragen.

Datum: Donderdag 27 november
Tijd: 15.30 tot 16.30 uur
Locatie: Centrale Bibliotheek Rotterdam
Geschikt voor: alle leeftijden

Ga mee op stadswandeling door Bloemhof en ontdek met eigen ogen de effecten van bodemdaling in de wijk. Tijdens de wandeling staan we stil bij verzakte straten, wateroverlast en de impact op woningen en bewoners. Kom kijken, luisteren en praten over wat dit betekent voor de toekomst van Bloemhof.

Datum: Vrijdag 28 november
Tijd: 10.00 tot 12.00 en 13.00 tot 15.00 uur
Locatie: Huis van de Wijk Irene Bloemhof
Geschikt voor: alle leeftijden

De Zwaan; zo wordt de Erasmusbrug vanwege haar sierlijke lijnen vaak liefkozend genoemd. Ze is dun en sierlijk, maar tegelijkertijd de grootste en zwaarste basculebrug van Europa. Door haar ‘staart’ te draaien opent ze haar brugdeel. Dat gebeurt via een metalen arm met als contragewicht een enorme ballastkist. Dit contragewicht weegt maar liefst 1.050 ton. Het draait in de basculekelder, een indrukwekkende ruimte onder het scharnierpunt van de brug.

Wilt u een uniek kijkje nemen onder de vleugels van De Zwaan? Meld u dan aan voor de excursie naar de basculekelder. U kunt er met eigen ogen zien hoeveel werk onze Zwaan ondergronds moet verzetten om haar 'vleugels' uit te slaan. Een van onze experts vertelt u er graag over.

Datum: Zaterdag 29 november
Tijd: diverse tijden tussen 09.30 en 16.00 uur.
Locatie: Erasmusbrug
Geschikt voor: vanaf 12 jaar.
Let op. Deze excursie is slecht toegankelijk voor mensen met een beperking.

Al 80 jaar verbindt de Maastunnel noord en zuid. Een indrukwekkend monument met een prachtige historie van en voor Rotterdammers.

Tijdens de excursie leert u alle geheimen van de Maastunnel kennen. Bewonder de machtige ventilatoren en kruip onder de roltrappen. Daal af naar het diepste punt van het ventilatiegebouw, dat onder de grond nog groter is dan erboven.

Datum: Zaterdag 29 november
Tijd: 11.00 tot 12.30 uur en 14.00 tot 15.30 uur
Locatie: Maastunnel
Geschikt voor: vanaf 12 jaar.
Let op. Deze excursie is slecht toegankelijk voor mensen met een beperking.

Een bunker uit de Koude Oorlog voor uw deur: het komt weinig voor in Rotterdam. De Schiebroekselaan heeft een goed verborgen exemplaar, gelegen aan de kant van de Bergweg, bij de bloemenstal. Buurtbewoners zagen in de jaren negentig de waarde van deze plek en zorgden dat deze behouden bleef. Een aantal jaar geleden is de bunker gerestaureerd door vrijwilligers van een bijzondere Rotterdamse stichting. Wat velen zal verrassen: het is helemaal geen bunker…

Datum: Zaterdag 29 november
Tijd: diverse tijden tussen 10.30 en15.45 uur
Locatie: Schiebroekselaan
Geschikt voor: alle leeftijden
Let op. Voor mensen met een lichamelijke beperking is het niet makkelijk de bunker binnen te gaan. Dat geldt ook voor mensen die bang zijn om in kleine en afgesloten ruimtes te zijn (claustrofobie).

De Tijdtrap. Link opent een externe pagina is een blijvende tentoonstelling van archeologische vondsten in het trappenhuis en de parkeergarages van de Markthal.

Tijdens deze wandeling komt u langs plaatsen waar middeleeuws Rotterdam nog te beleven is. Met leuke vragen is het een leerzame speurtocht voor jong en oud. 

Download de gratis app izi.TRAVEL voor Apple. Link opent een externe pagina of Android. Link opent een externe pagina, en zoek op 'middeleeuws Rotterdam'.

Het hele jaar is de virtual reality-versie van de monumentale bomenroute beschikbaar in de Must See app. De app is te downloaden in de App Store en Play Store! 
Trek uw wandelschoenen aan en leer meer over het groen in de stad met de wandelroute van ongeveer vier kilometer door het centrum van Rotterdam. 

Kijk ook op Bomenroute | Rotterdam.nl.

Lees meer over klimaatverandering en de rol van bodemdaling en grondwater daarbij in de aanpak van het Rotterdams Weerwoord. Link opent een externe pagina.

Altijd al willen weten hoe de ondergrond van onze stad is opgebouwd en hoe we die ondergrond gebruiken? Kom dan naar de expositie Rotterdam tussen Kabels en Karboon; de stad en haar ondergrond, te zien op de begane grond van het Timmerhuis, Halvemaanpassage 1.

Rotterdam wordt steeds drukker. En omdat de ruimte boven de grond beperkt is, gebruiken we meer en meer de ondergrond voor allerlei zaken. Natuurlijk voor kabels en leidingen, maar bijvoorbeeld ook de ondergrondse fietsenstalling bij het Centraal Station. Het is dus erg belangrijk dat we de ondergrond zien als onderdeel van de openbare ruimte. Dat betekent dat we bij het maken van plannen voor onze stad zo vroeg mogelijk de ondergrond moeten betrekken. Stedenbouwkundigen moeten daarvoor nauw samenwerken met ondergrondspecialisten en ingenieurs.

De expositie Rotterdam tussen Kabels en Karboon maakt de bezoeker bewust van de belangrijke rol die de ondergrond speelt in de ontwikkeling van onze stad. En probeert de verbeelding te stimuleren die nodig is om onze ambities met de ondergrond te realiseren. Daarbij is er ook gedacht aan de jongste bezoekers.