Koloniaal en slavernijverleden
Rotterdam is een diverse stad. Er wonen mensen met verschillende achtergronden, leefwijzen en overtuigingen. Daar zijn we trots op. Maar de stad van nu staat niet los van haar geschiedenis. Het koloniale en slavernijverleden gaat ons allemaal aan. Dat geldt zeker in Rotterdam, waar de sporen van deze geschiedenis nog steeds te zien zijn in straatnamen of standbeelden en in haar bewoners.
De gemeente Rotterdam wil de kennis over haar verleden bij de bewoners vergroten. En de gevolgen ervan voor het heden bespreekbaar maken.
Wilt u meer weten over het koloniale en slavernijverleden van Rotterdam? Kijk dan op de website van het Stadsarchief Rotterdam. Link opent een externe pagina.
Hieronder vindt u een overzicht van de activiteiten van de gemeente Rotterdam en haar partners om inwoners meer te leren over deze geschiedenis.
Herdenkingsjaar
In 2023 is het 160 jaar geleden dat Nederland de slavernij afschafte en 150 jaar na de afschaffing van contractarbeid in de Suriname en het Caribisch gebied. Dit jaar is uitgeroepen tot nationaal herdenkingsjaar. Partners van de gemeente Rotterdam maken een programma voor alle Rotterdammers om hierbij stil te staan. Daarnaast hebben 29 programmamakers van de gemeente Rotterdam subsidie gekregen voor een project over het koloniale en slavernijverleden van Rotterdam. De subsidie is bedoeld voor activiteiten die bijdragen aan kennis, bewustwording en dialoog over het koloniale en slavernijverleden.
In juni startte de publiekscampagne 'Verbroken Ketenen Verbonden Rotterdam' om aandacht te vragen voor de activiteiten rond het herdenkingsjaar.
Alle activiteiten in de stad is te vinden op verbrokenketenen.nl. Link opent een externe pagina.
Boek Koloniaal Rotterdam
Het boek 'Koloniaal Rotterdam' vertelt over de koloniale geschiedenis van Rotterdam en de gevolgen daarvan voor de stad van vandaag. Het boek is een samenvatting van het onderzoek dat het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV) van 2018 tot 2020 heeft gedaan naar het koloniale en slavernijverleden van Rotterdam. U kunt gratis een exemplaar van het boek ophalen in alle bibliotheken in Rotterdam. Link opent een externe pagina. Leest u het boek liever digitaal? Op Stadsarchief.rotterdam.nl. Link opent een externe pagina kunt u het boek downloaden als pdf. We ontwikkelen ook een luisterboek en animatie van het boek, zodat de inhoud ervan ook op andere manieren toegankelijk wordt.
Routes door Koloniaal Rotterdam
Om het koloniale en slavernijverleden in Rotterdam te laten zien, is de app 'Koloniaal Rotterdam' gemaakt. Hiermee kunt u routes volgen langs locaties die een link hebben met dit verleden van Rotterdam. Met Augmented Reality (AR) en Virtual Reality (VR) kunt u familieportretten, video’s en animaties bekijken. Koloniaal Rotterdam is beschikbaar voor het onderwijs en voor een breed publiek. De app is gemaakt door ArtiShock XR Productions en is te downloaden voor Apple. Link opent een externe pagina en Android. Link opent een externe pagina.
Stamboomonderzoek
Bij stamboomonderzoek gaat u op zoek naar uw voorouders. Dit onderzoek begint bij uzelf en gaat steeds verder terug in de tijd. Het onderzoek is vaak een enorme uitdaging. Het kan veel tijd kosten om de juiste bronnen te vinden. Kijk daarom voor tips op de website van het Stadsarchief Rotterdam. Link opent een externe pagina.
Ook kunt u bij de Bibliotheek Rotterdam meedoen aan de workshops Ontdek je roots. Link opent een externe pagina. In deze workshops is steeds aandacht voor andere genealogische bronnen, zoals Molukse, Caribische of Surinaamse bronnen. Experts van het Centrum voor familiegeschiedenis (CBG) leggen uit hoe u dit onderzoek kunt doen.
Naamswijziging
Heeft u voorouders die tot slaaf gemaakt zijn? En heeft u een achternaam die te maken heeft met het pijnlijke verleden van uw voorouders? Dit is bijvoorbeeld een naam die verwijst naar een plantage of slaveneigenaar. Misschien heeft u daar last van. U kunt via de gemeente Rotterdam kosteloos uw achternaam laten veranderen. De gemeente vergoedt uw aanvraag bij Justis. Dat is de organisatie die de verzoeken voor naamswijziging ontvangt en beoordeelt. Uw achternaam veranderen kan een emotioneel proces zijn. De organisatie Diaspora Wellhouse geeft hierover voorlichting en helpt u bij het proces. Ga voor meer informatie naar de pagina Naamswijziging koloniale achternaam.
Lesmateriaal
Op scholen komt ook steeds meer aandacht voor het koloniale en slavernijverleden. Ook hebben steeds meer leerlingen en studenten behoefte hier meer over te weten. Om zo de samenleving en hun eigen plek daarin beter te kunnen begrijpen. Op Onderwijs010.nl vindt u aanbod van lesmateriaal. Link opent een externe pagina over dit onderwerp. Dit lesmateriaal is bruikbaar voor het basisonderwijs, voorgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs. Er is aandacht voor de Rotterdamse betrokkenheid bij het slavernijverleden. Leerlingen kunnen met het thema aan de slag. Door de lessen leren zij zich in te leven in deze geschiedenis.
Excuses voor koloniaal en slavernijverleden
In opdracht van de gemeente heeft het Koninklijke Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV) onderzoek gedaan naar het koloniale en slavernijverleden van Rotterdam. Het onderzoek toont aan dat Rotterdam, net als andere Nederlandse (haven)steden, vanaf 1600 een rol speelde in de Nederlandse koloniale handel en slavernij. Rotterdam was in de 17e en 18e eeuw een belangrijke deelnemer in de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) en West-Indische Compagnie (WIC).
Op de Internationale Dag van de Rechten van de Mens, op vrijdag 10 december 2021, heeft het college van burgemeester en wethouders van Rotterdam excuses aangeboden voor de rol van hun voorgangers in koloniale tijden vanaf de 17e eeuw. Hiermee erkent de gemeente Rotterdam de rol die zij heeft gespeeld bij het kolonialisme en de slavernij en de invloed daarvan op de stad van nu.
Stadsgesprekken
Naar aanleiding van de onderzoekuitkomsten is de gemeente samen met Rotterdammers op zoek gegaan naar een passende manier om deze informatie te delen. In stadsgesprekken hebben 200 Rotterdammers, wetenschappers en andere experts hun ideeën gedeeld met de gemeente. Uit deze gesprekken bleek dat mensen vooral behoefte hebben aan erkenning, onderwijs, excuses en racismebestrijding. Deze aanbevelingen hebben bijgedragen aan het stadsprogramma Ons koloniale en slavernijverleden en de stad van nu en bovenstaande activiteiten.
Meer informatie
Wilt u op de hoogte blijven van de ontwikkelingen van het stadsprogramma? Meld u dan aan voor de nieuwsbrief Gedeelde geschiedenis. Link opent een externe pagina, met daarin het laatste nieuws over het programma.
Voor meer informatie over dit onderwerp kunt u contact opnemen via Koloniaal_SlavernijverledenMO@rotterdam.nl. Link opent een externe pagina.
