Beter in taal voor professionals
Bent u als professional of familie, vriend, kennis of buurtgenoot betrokken bij Rotterdammers die moeite hebben met lezen, schrijven, digitale zaken en/of rekenen en wilt u hen verder helpen? Op deze pagina staat de informatie die u nodig heeft.
Inleiding
Ongeveer 90.000 Rotterdammers tussen de 16 en 65 jaar hebben moeite met basisvaardigheden: lezen, schrijven, digitale zaken en/of rekenen. Dat is 1 op de 5 volwassenen in Rotterdam. Basisvaardigheden hebben invloed op de ontwikkeling van mensen. Zij kunnen hierdoor een achterstand in hun ontwikkeling oplopen. Rotterdam helpt met het Beleidskader basisvaardigheden 2023-2026 Rotterdam Vaardig Verder. Link opent een externe pagina. We werken samen met netwerkpartners en taalaanbieders die bezig zijn met ontwikkeling, gezondheid, werk en geld.
Op verschillende werkplekken kunt u als professional of als organisatie te maken hebben met mensen die moeite hebben met basisvaardigheden. Als dat zo is, dan is het belangrijk deze groep te herkennen en te begrijpen zodat u ze goed kunt helpen.
Herken en handel
Veel mensen die moeite hebben met basisvaardigheden zijn onzeker. Ze schamen zich en proberen hun problemen met lezen en schrijven te verbergen. Daardoor is het lastig te herkennen. Waar kunt u op letten?
- Bij het moeten invullen van een formulier vragen of iemand anders het even kan voorlezen of opschrijven.
- Alleen kijken naar een tekst zonder de ogen te bewegen over de tekst.
- Excuses gebruiken als ‘ik ben mijn bril vergeten’ of ‘ik heb een zere hand’ als ze iets moeten lezen of schrijven.
- Een uur te vroeg of te laat zijn op een afspraak.
- Geen e-mailadres hebben.
- Geen slecht leesbaar handschrift hebben.
- Geen punten of komma’s gebruiken.
- Moeite hebben met mobiel bankieren.
- Negatief praten over schoolervaring.
- Neem de tijd voor uitleg en ga eventueel apart zitten.
- Gebruik eenvoudige taal maar spreek uw cliënt wel aan als volwassene.
- Gebruik beeldmateriaal, zoals tekeningen en illustraties om uw uitleg te verduidelijken.
- Gebruik korte zinnen.
- Gebruik zoveel mogelijk de tegenwoordige tijd. Ik loop. Ik zit. Ik spreek.
- Vermijd beeldspraak, zoals spreekwoorden of gezegden.
- Kies dezelfde woorden als uw cliënt gebruikt.
- Stel één vraag tegelijk.
- Beperk de informatie tot drie kernpunten en geef aan welke het belangrijkst is.
- Herhaal de belangrijkste punten en maak tips en adviezen concreet.
- Spreek duidelijk en niet te snel.
- Moedig uw cliënt aan vragen te stellen. Zeg: ‘Welke vragen heeft u nog?’ Niet: ‘Heeft u nog vragen?’ Het antwoord is dan meestal nee.
- Gebruik zo min mogelijk afkortingen, jargon en Engelse woorden.
- Mensen die moeite hebben met lezen, schrijven, rekenen en/of digitale vaardigheden begrijpen en onthouden vooral door voordoen, nadoen en herhalen. De terugvraagmethode helpt hierbij.
Check door middel van de terugvraagmethode of uw boodschap is overgekomen. Vraag uw cliënt of u het goed hebt uitgelegd. Bijvoorbeeld met vragen als:
- Ik wil graag weten of ik het goed heb uitgelegd. Kunt u mij vertellen wat u nu gaat doen?
- Hoe gaat u straks (uw medicijnen innemen, dat document regelen, ...)?
- Wat vertelt u straks aan uw partner als u thuiskomt?
- Oordeel niet te snel. Gaat u ervan uit dat een cliënt niet gemotiveerd is omdat hij niet op uw berichtjes reageert? Bedenk dat iemand misschien niet digitaal vaardig is.
- Bedenk en stel de juiste vragen. Vraag niet: ‘Kunt u niet lezen en schrijven?’ Maar stel vragen eromheen, zoals ‘leest u uw post altijd zelf? ‘vindt u het gemakkelijk om met DigiD te werken?’ ‘zijn er mensen die u helpen als u brieven krijgt?’ Zo krijgt u inzicht in de taalvaardigheid van uw cliënt.
- Zorg dat het onderwerp normaal wordt, ook voor uzelf. Veel mensen vinden het gênant om te vragen of iemand moeite heeft met lezen. Maak het onderwerp niet te zwaar.
- Maak een aantekening in het dossier van uw cliënt dat hij moeite heeft met basisvaardigheden. Zo zijn collega’s en andere professionals ook op de hoogte en hoeft uw cliënt het niet telkens opnieuw te vertellen.
- Communiceer duidelijk over afspraken en tijden. Mensen die moeite hebben met lezen en schrijven, vinden klokkijken vaak ook lastig. Probeer op een heel of half uur af te spreken. En: In de ene taal betekent half vóór het hele uur, in de andere taal juist daarna. Dat is verwarrend. Stuur uw cliënt ter herinnering een whatsapp of sms voor de afspraak of spreek een bericht in.
Ontwikkeling
Ouders die moeite hebben met basisvaardigheden, kunnen dit doorgeven aan hun kinderen. Waardoor deze kinderen ook weer een grote kans hebben om op latere leeftijd moeite te hebben met taal, rekenen en digitale vaardigheden en een achterstand in hun ontwikkeling oplopen.
Voorkomen is beter dan genezen. Als ouders hulp krijgen bij het voorlezen en hun kinderen aanmoedigen om thuis te lezen, dan heeft dat een positief effect op de taalprestaties en de schoolprestaties van hun kinderen. Ouders vergroten de taalvaardigheid van kinderen door thuis actief met kinderen te spreken. Maar niet iedereen is dat vanuit de eigen opvoeding gewend. Het cursusaanbod van de gemeente Rotterdam helpt hierbij. Het is daarom voor professionals belangrijk om zo vroeg mogelijk te signaleren of ouders moeite hebben met taal. Ouders kunnen dan extra ondersteuning krijgen van de gemeente. Bijvoorbeeld in de vorm van een cursus basisvaardigheden.
Ouders die goed kunnen lezen en schrijven kunnen:
- Hun kinderen voorlezen.
- Helpen met schoolwerk.
- Gesprekken voeren met de leraren.
Werk en geld
Basisvaardigheden helpen om problemen met geld te voorkomen. Om geld te verdienen en geen schuld te krijgen.
Het is belangrijk Rotterdammers wegwijs te maken in de uitdagingen van nu met wonen, klimaat en energie. Deze onderwerpen hebben een directe invloed op de bestaanszekerheid van Rotterdammers. Dit gaat niet alleen over kosten. Maar ook over maatregelen die het inkomen ondersteunen van Rotterdammers, waar zij recht op hebben.
Er zijn taalcursussen. Link opent een externe pagina over geld. En daarnaast is Taal en geld een module in de andere thema’s vanwege de aandacht voor de persoonlijke financiële administratie.
Voor organisaties die mensen met schulden helpen
Op alle werkgebieden kunt u als professional te maken hebben met mensen met een (verborgen) taalachterstand. Ook in de financiële dienstverlening of schuldhulpverlening. Het is daarom van belang dat professionals herkennen dat een cliënt moeite heeft met basisvaardigheden en weten hoe ermee om te gaan.
Basisvaardigheden helpen om een baan te vinden of te houden. Om makkelijker formulieren in te vullen, e-mails te schrijven of instructies te lezen.
Voor werkgevers
Uit landelijk onderzoek blijkt dat meer dan de helft van het aantal mensen dat moeite heeft met lezen en schrijven een baan heeft. Dit betekent dat bedrijven een belang hebben en winst kunnen behalen door aandacht te besteden aan taal op de werkvloer. Taalverbetering van werknemers heeft een positieve invloed op:
- Verloop
- Ziekteverzuim
- Productie
- Veiligheid werkomgeving
- Klantcommunicatie
- Werksfeer
Gezondheid
Basisvaardigheden helpen om van alles over gezondheid te begrijpen. Over gezond leven. En over ziek zijn, medicijnen, dokter en ziekenhuis.
Voor zorgverleners
De gemeente Rotterdam biedt zorgverleners:
- Gratis training voor zorgverleners. Link opent een externe pagina over het herkennen van en omgaan met mensen die moeite hebben met taal in de zorgpraktijk of de spreekkamer. In de training leert u hoe u er als zorgverlener mee om kunt gaan. En hoe u de communicatie kunt verbeteren met mensen die moeite hebben met taal.
- Gratis toolkit ‘Taal is een Medicijn’ met daarin onder meer begrijpelijke posters van het menselijk lichaam en verwijsbriefjes voor een taalcursus in de buurt. De toolkit is te bestellen via: taal@rotterdam.nl. Link opent een externe pagina.
- Taalambassadeurs. Link opent een externe pagina die checken of de communicatie in uw zorgpraktijk, folders of op uw website toegankelijk is voor mensen die moeite hebben met basisvaardigheden.
Ondersteuning en subsidie
De gemeente Rotterdam werkt samen met allerlei partners op het gebied van taalontwikkeling bij kinderen en hun ouders.
En geeft geld aan organisaties die helpen de basisvaardigheden van Rotterdammers te verbeteren. Dit zijn organisaties die activiteiten organiseren gericht op het verbeteren van de basisvaardigheden taal, rekenen en digitale vaardigheden.
Voor- en vroegschoolse educatievoorzieningen (vve), scholen en de bibliotheek. Er zijn verschillende mogelijkheden voor ouders en verzorgers om hun eigen taalvaardigheid in het Nederlands te verbeteren. Hierdoor kunnen zij de (taal)ontwikkeling van hun kinderen ook beter stimuleren.
Voor Rotterdammers die moeite hebben met basisvaardigheden zijn er gratis cursussen. Deze zijn speciaal voor Rotterdammers die moeite hebben met hun financiële administratie, de post of formulieren invullen. De cursussen worden op verschillende plekken in de stad dichtbij bewoners georganiseerd. Kijk op Rotterdam.nl/beter-in-taal. Link opent een externe pagina voor meer informatie.
Ga naar Geld enzo voor tips om geldzorgen bespreekbaar te maken, en een oplossing te vinden.
Het Hulpteam Geldzaken kan ook helpen als er problemen zijn met geld.
De gemeente Rotterdam heeft via een Europese aanbesteding taal-, reken- en digitale vaardigheidstrajecten ingekocht. Dit zijn formele taaltrajecten en maatwerktrajecten. Bij formele taaltrajecten is het doel een diploma educatie of een Staatsexamen B1/B2 om doorstroom naar een beroepsopleiding of betere baan mogelijk te maken. De geselecteerde taalaanbieders voor deze trajecten zijn Albeda. Link opent een externe pagina en Sàgenn. Link opent een externe pagina.
Bij de maatwerktrajecten is het doel een certificaat gericht op praktische toepasbaarheid van taal op de werkvloer. De geselecteerde taalaanbieders voor deze trajecten zijn Alsare. Link opent een externe pagina en NLtraining. Link opent een externe pagina.
De gemeente Rotterdam is de contactgemeente voor de regio Rijnmond.
De gemeenten in de regio Rijnmond werken nauw samen in de aanpak van basisvaardigheden. Hoe zij dit doen, staat beschreven in het Overzicht Regionale Programma's Laaggeletterdheid van de AMR-regio's.. Link opent een externe pagina
De regio Rijnmond werkt met ervaringsdeskundigen via de Stichting Lezen en Schrijven. Link opent een externe pagina. Dit zijn mensen die voorheen moeite hadden met lezen en schrijven. Zij beheersen de Nederlandse taal en de basisvaardigheden nu goed en zetten zich in om andere mensen te motiveren om (beter) Nederlands te leren.
Zij gaan ook langs bij organisaties en bedrijven om hun ervaringen te delen en zo het bewustzijn te vergroten. Wij noemen hen taalambassadeurs.
Wilt u ook gebruik maken van de taalambassadeurs? Dat kan. U vindt meer informatie op de website van de Stichting Lezen en Schrijven. Link opent een externe pagina.
De gemeente Rotterdam geeft geld aan organisaties die helpen de basisvaardigheden van Rotterdammers te verbeteren. Dit zijn organisaties die activiteiten organiseren gericht op het verbeteren van de basisvaardigheden taal, rekenen en digitale vaardigheden. Organisaties kunnen subsidie aanvragen:
- Subsidie voor het organiseren en uitvoeren van een cursus basisvaardigheden, met een oriëntatie op de thema’s Taal en ontwikkeling, Taal en gezondheid, Taal en werk en Taal en geld.
- Subsidie voor het werven en trainen van vrijwilligers basisvaardigheden taal, rekenen en digitale vaardigheden.
- Subsidie voor het organiseren en uitvoeren van samenwerkingsprojecten gericht op basisvaardigheden in wijken en gebieden.
Aanvragen subsidie basisvaardigheden
Help andere Rotterdammers
- Word een taalvrijwilliger! U kunt op verschillende manier vrijwilligerswerk doen om anderen te helpen met taal. Kijk op Lezenenschrijven.nl. Link opent een externe pagina.
- Op zoek naar vrijwilligerswerk in Rotterdam of juist hulp nodig van een Rotterdammer? Ga naar Zorgzaam010.nl. Link opent een externe pagina.
