Ga naar de hoofdinhoud

14 september 2024

Algemeen

Leestijd: 3 min

'Bijenkorfsteen' terug op de Coolsingel

Een kunstwerk dat ooit de gevel van de oude Bijenkorf sierde, is terug op zijn oude plek. Op zaterdag 14 september, tijdens de Open Monumentendagen, is deze op de Coolsingel door burgemeester Aboutaleb onthuld.

Het kunstwerk hing van 1930 tot 1960 aan de gevel van het ‘Magazijn De Bijenkorf’, dat tussen 1929 en 1930 gebouwd werd aan het Van Hoogendorpsplein. Dit is ongeveer waar tegenwoordig Churchillplein ligt.

Gevelsteen oude Bijenkorf
Gemeente Rotterdam

Dudok

Op 16 oktober 1930 werd dit grootste en modernste warenhuis van Europa geopend. Het gebouw, ontworpen door W.M. (Willem) Dudok, werd beschouwd als een architectonisch hoogstandje. Het werd een 'sprookjespaleis van glas en steen' genoemd. Het warenhuis viel op door de lange toren aan de voorkant, met een vlam in glas in lood die 's avonds verlicht werd.

Zwartwit luchtfoto uit 1933 van de Coolsingel met Stadhuis, postkantoor en oude Bijenkorf
Luchtfoto uit 1933 van de Coolsingel. Helemaal rechts bovenin is de oude Bijenkorf te zien. | Foto: Stadsarchief Rotterdam

Het was een van de eerste gebouwen in Nederland met roltrappen en snelle liften. Bij binnenkomst hoefden klanten hun voeten niet te vegen, want trillende vloermatten schudden het vuil van de schoenen, dat ondergronds werd afgevoerd. Al dit soort nieuwigheden zorgden ervoor dat de opening door 70.000 mensen werd bezocht.

Gevelkunstwerk

Het gevelkunstwerk, met de naam ‘De werkende mens’, is gemaakt door beeldhouwer Hendrik van den Eijnde (1869-1939). De beeldengroep geeft een heroïsch beeld van hoe de koopwaar van over de hele wereld per stoomtrein, oceaanstomer en vliegtuig werd aangevoerd naar het luxe warenhuis. De andere kant van het kunstwerk geeft een stoet figuren weer die van heinde en ver goederen aanvoeren. Het hing vlak boven de ingang van het warenhuis aan de gevel.

De oude Bijenkorf van Dudok met gevelsteen omcirkeld
Een ansichtkaart uit 1935 met de oude Bijenkorf. De gevelsteen is omcirkeld. | Foto: Stadsarchief Rotterdam

Bombardement

Bij het bombardement op 14 mei 1940 werd ook de Bijenkorf geraakt. 12 bommen vielen op het dak, eentje drong zelfs door tot in de kelder. Een groot deel van het gebouw werd verwoest. Toch kon het warenhuis weer open. Al tijdens de oorlog was er een noodwinkel. Na de oorlog bleef de Bijenkorf, beschadigd en al, nog meer dan 10 jaar open.

Oude Bijenkorf, HBU-gebouw (Erasmushuis) en Schielandshuis in 1946
De restanten van de zwaarbeschadigde Bijenkorf in 1946. Links zien we het HBU-gebouw (Erasmushuis) en het Schielandshuis, die het bombardement ook overleefden. | Foto: Stadsarchief Rotterdam

Totdat in 1957 de nieuwe Bijenkorf werd geopend, van de Hongaars-Amerikaanse architect Marcel Breuer. Dit warenhuis kwam vlakbij de oude te staan, maar meer op de Coolsingel - tegenover het beursgebouw. In 1960 werd de oude Bijenkorf van Dudok gesloopt, omdat de Coolsingel werd doorgetrokken en de metro werd aangelegd.

Gevelsteen

De gevelsteen werd gespaard, en stond decennialang bij een distributiecentrum van de Bijenkorf in Woerden. Al vaker zijn verschillende pogingen gedaan om het beeld naar Rotterdam te krijgen. Het Historisch Genootschap Roterodamum heeft dit uiteindelijk voor elkaar gekregen. Zij hebben er mede voor gezorgd dat het bijna 100 jaar oude beeld is gerestaureerd en terug is geplaatst. Hij staat nu vlakbij de plek waar hij ooit aan De Bijenkorf hing.