Ga naar de hoofdinhoud

07 september 2023

Algemeen

Leestijd: 3 min

Al 125 jaar de hoogte in

Rotterdam staat bekend om zijn architectuur en hoge gebouwen. Dit is niet iets van de laatste decennia. Op 8 september was het namelijk precies 125 jaar geleden dat Europa’s eerste ‘wolkenkrabber’ werd geopend: het Witte Huis.

Verzamelgebouwen voor bedrijven en winkels waren in de 19e eeuw een nieuwe oplossing om in volgebouwde, steeds drukker wordende steden wat meer ruimte te maken. Zo had Rotterdam onder andere al Plan C, een groot verzamelgebouw vlak naast de Oudehaven. Dit smaakte voor het gemeentebestuur naar meer. Geïnspireerd door New York wilde Rotterdam een zogenoemd ‘Torenhuis’ (de naam wolkenkrabber bestond nog niet). Niet om in te wonen, maar uitsluitend voor bedrijven en kantoren. De Rotterdamse architect Willem Molenbroek ontwierp het ambitieuze gebouw, vlak bij Plan C, in de toen populaire art nouveau-stijl. In het voorjaar van 1897 begon de bouw van wat het hoogste kantoorgebouw van Europa moest worden. 

Het Witte Huis gezien van onderaf
Peter Schmidt

Liften 

Het Witte Huis zou eigenlijk 15 bij 20 meter worden. Maar bij het heien verzakte een naastgelegen huis, dat toen meteen maar gesloopt werd. Door de vrijgekomen ruimte werd besloten het gebouw iets groter te maken: 20 bij 20 meter. Hierdoor is de karakteristieke, vierkante toren ontstaan. Het gebouw werd meteen na de opening een attractie. Er waren centrale verwarming en 2 elektrische liften, uniek voor die tijd. Met een entreekaartje konden mensen van het uitzicht op het dak genieten. 

Kogelgaten 

Tijdens de Duitse aanval in de meidagen van 1940 stond het Witte Huis midden in de vuurlinie. De Nederlandse mariniers hadden zich verschanst rond de Geldersekade en de Willemsbrug, de Duitsers op het Noordereiland. In de gevel van het Witte Huis zijn op verschillende plekken de kogelinslagen nog te zien. Tijdens het bombardement en de daaropvolgende branden is het monumentale pand gespaard gebleven, net als een aangrenzend rijtje gebouwen.

Het Witte Huis na het bombardement in mei 1940
Het Witte Huis in mei 1940 met op de voorgrond de bogen van Plan C | Stadsarchief Rotterdam

Westermeijer 

In 1977 werd het Witte Huis aangekocht door de Westermeijer Groep. De naam en het logo van dit vastgoedbedrijf stonden tientallen jaren op het dak. In 2017 ging het bedrijf failliet. In 2018 zijn de letters verwijderd en vervangen door Calex, een groothandel in lampen.

Beelden 

De gevel wordt gesierd door 5 beelden van de Rotterdamse beeldhouwer Simon Miedema: ‘zeevaart’ en ‘vooruitgang’ aan de zuidzijde, ‘landbouw’ en ‘nijverheid’ aan de oostzijde en ‘handel’ aan de noordzijde. Miedema ontwierp daarnaast onder andere de fontein in de Stadshuistuin en de 4 leeuwen op de Regentessebrug.

Het Wite Huis in aanbouw
Het Witte Huis in aanbouw (1898) | Stadsarchief Rotterdam

Gered van de sloop 

Zoals bij meerdere gebouwen die het bombardement hadden overleefd, gooide de Wederopbouw bijna roet in het eten. Bij de Oudehaven zou namelijk een gigantische rotonde komen, zodat de verkeersader Goudsesingel/Mariniersweg verbonden werd met een nieuw te bouwen brug naar Zuid. De Oudehaven moest hiervoor gedempt worden en het Witte Huis zou ook verdwijnen. Gelukkig zijn deze plannen nooit doorgegaan. Vandaag de dag is de grande dame van vooroorlogs Rotterdam nog altijd een blikvanger, en niet meer weg te denken uit de skyline. Al is ze al lang niet meer het hoogste gebouw van de stad - en Europa.

Het Witte Huis gezien vanaf het Noordereiland met er omheen hoogbouw
Joep Boute

Feiten en cijfers
• Start bouw: 21 juni 1897
• Opening: 8 september 1898
• Kosten: 127.900 gulden
• Het gebouw heeft 10 verdiepingen en is 43 meter hoog
• Voor de eerste 7 verdiepingen zijn 3 miljoen stenen gebruikt
• De overige 3 verdiepingen zitten onder het schuine dak
• Aan de gevel zitten 120.000 witte tegels
• Voor de bouw zijn 1.000 heipalen in de grond geslagen