Valpreventie
Wat kunt u doen om vallen te voorkomen? Lees wat u zelf kunt doen en hoe de gemeente u hierbij kan helpen.
Zelfstandig wonen en onbezorgd de dagelijkse dingen blijven doen, zoals een boodschapje, een rondje fietsen of leuke dingen doen met de (klein)kinderen. Dat willen we allemaal. Maar als we ouder worden, kan dit steeds lastiger worden en wordt het risico op vallen groter. Met de campagne 'Kleine val. Grote gevolgen' wil gemeente Rotterdam oudere mensen bewust maken van het risico dat ze lopen om te vallen. Want als u het weet, kunt u er wat aan doen.
Wist u dat er in Nederland elke 4 minuten een 65-plusser op de eerste hulp terechtkomt na een val in en om het huis?
Val Niet Test
Doe de Val Niet Test op Val-niet.nl. Link opent een externe pagina. Als blijkt dat u een grotere kans hebt om te vallen, kan uw zorgverlener, zoals uw fysiotherapeut of huisarts, u doorverwijzen om een gratis Val Niet Training te krijgen.
Ps: Ken jij 65-plussers die een grotere kans op vallen hebben? Vertel ze dan over deze campagne. Want een kleine val heeft vaak grote gevolgen.
U kunt zelf ook al veel doen om te zorgen dat u niet valt. Een goede conditie helpt. U kunt ook eenvoudige aanpassingen doen in uw huis. Wat u nog meer zelf kunt doen, leest u hieronder. Doet u ook mee?
Met de checklist 'Zo blijft u op de been' ziet u wat u al allemaal kunt doen om een val te voorkomen:
6 Tips om vallen te voorkomen
Lees de tips hieronder of kijk naar het filmpje op YouTube. Link opent een externe pagina.
Train uw balans en spieren
Een goed evenwicht is belangrijk. Kracht in uw spieren ook. Bijvoorbeeld als u wilt opstaan uit een stoel, of als u wilt voorkomen dat u struikelt. Met een goede balans en sterkere spieren valt u minder snel. Hieronder leest u wat u kunt doen om uw balans en spieren te trainen:
Wilt u liever hulp bij het verbeteren van uw balans en spierkracht? Er zijn speciale trainingen voor 65-plussers om vallen te voorkomen. Vraag in een Huis van de Wijk, aan uw fysiotherapeut of huisarts of er bij u in de buurt een Val Niet Training wordt gegeven. Voorbeelden van trainingen die in Rotterdam gegeven worden zijn Minder vallen Meer bewegen, Thuis Onbezorgd Mobiel (TOM) en Otago.
Er zijn oefeningen en speciale trainingen. Maar er zijn nog meer dingen die u zelf kunt doen. Een paar tips:
- Neem de trap in plaats van de roltrap of de lift. Traplopen is een heel goede oefening om uw beenspieren te trainen.
- Doe elke dag mee met het tv-programma ‘Nederland in Beweging’. Het programma is elke ochtend op de televisie op NPO1.
- U kunt meedoen met beweegactiviteiten bij u in de buurt. Informeer bijvoorbeeld in een Huis van de Wijk naar de mogelijkheden.
- Ga eens een extra blokje om als u naar de winkel gaat. Of stap een halte eerder uit de bus of de tram en wandel het laatste stukje.
Laat uw medicijnen controleren
Medicijnen kunnen effect hebben op de bloeddruk, het evenwicht of de hersenen. Als u meerdere medicijnen tegelijk gebruikt, hebt u meer kans om te vallen. Ook als u deze medicijnen al lang gebruikt, kunt u door deze medicijnen vallen. De apotheek kan u een lijst geven van alle medicijnen die u gebruikt.
Let op! Medicijnen blijven langer in het lichaam als u ouder wordt. Overleg dus regelmatig met uw huisarts of apotheker of u de medicijnen nog moet gebruiken.
Eet gezond of lekker
Wanneer mensen ouder worden, verandert de behoefte aan voeding. Het is belangrijk om genoeg voedingsstoffen binnen te krijgen. Zo blijven uw botten stevig en uw gewrichten soepel. En u heeft voldoende spierkracht. Welke voeding is belangrijk en hoeveel heeft u nodig?
Wilt u advies over voeding? Neem dan contact op met een diëtist. Een diëtist helpt u bij het kiezen van de juiste voeding die bij u en uw situatie past.
- Zorg dat u iedere dag genoeg groente, fruit en andere voeding eet.
- Zorg dat u genoeg eiwitten eet. Die zitten niet alleen in eieren, maar ook in vlees, vis, melk, kaas, brood, peulvruchten en noten.
- U kunt bij uw huisarts testen of u extra vitamine D nodig heeft.
- U drinkt elke dag 1,5 tot 2 liter. Naast voldoende water tellen thee, koffie, frisdrank, sap, soep en andere dranken ook mee.
- Wanneer u ouder wordt, heeft u minder vocht en meer vet in uw lichaam. Daardoor komt er meer alcohol in uw bloed wanneer u alcohol drinkt.
- Uw zenuwen worden ook gevoeliger voor alcohol.
- Uw lichaam heeft ook meer moeite de alcohol af te breken en kwijt te raken.
- Oudere mensen gebruiken vaak medicijnen. Alcohol kan de werking van medicijnen verminderen of juist versterken.
Laat uw ogen controleren
Goed kunnen zien is belangrijk voor een goede balans. Als u ouder wordt, gaan uw ogen achteruit. Hierdoor kunt u sneller vallen. We hebben een paar tips voor u om dat te voorkomen.
Tip! Maak uw bril altijd op hetzelfde moment van de dag schoon. Dan wordt het een gewoonte.
Laat elk jaar uw ogen meten. Maak daarvoor een afspraak met een oogarts of een opticien. Die kan zien of er problemen met uw ogen zijn. Voor een opticien heeft u geen verwijzing van de huisarts nodig. Voor de oogarts wel.
Bent u vaak buiten en bent u weleens gevallen? Dan is het handig om een bril te kopen waarmee u veraf kunt zien. Deze bril kunt u dan buiten dragen. Een varifocus bril is goed voor in huis, maar niet voor buiten. Met een varifocus kunt u drempels en losse stoeptegels soms niet goed zien. Hierdoor kunt u vallen. Zorg ook dat uw bril schoon is. Iedereen weet dit, maar veel mensen vergeten het toch.
Wanneer u ouder wordt, gaan uw ogen achteruit. U heeft dan meer licht nodig om hetzelfde te kunnen zien als jongere mensen. Iemand die 80 jaar oud is, heeft wel drie keer zoveel licht nodig als iemand van 25 jaar oud. Genoeg licht in uw huis is dus belangrijk voor uw ogen. Met meer licht voorkomt u dat u struikelt over dingen in huis.
Als er te weinig licht is in de straat kunt u de gemeente bellen. Ook voor scheve of kapotte stoeptegels kunt u contact opnemen met de gemeente. Hier kunt u ook door vallen.
U kunt een melding doen door te bellen met 14 010 of kijk op MeldR. Of gebruik de MeldR app.
Zorg voor de juiste schoenen
Het is belangrijk dat u goede schoenen en pantoffels draagt. Door een juist advies en een goede keuze zorgt u ervoor dat u minder snel valt. In dit hoofdstuk leest u verschillende adviezen.
Wist u dat uw voeten een beetje groter worden als u ouder wordt? Zorg dus dat uw nieuwe schoenen goed passen. Uw voeten moeten niet in de schoen heen en weer kunnen schuiven. Dan is de schoen te groot en valt u sneller. Schoenen die goed passen, hebben ongeveer één centimeter ruimte tussen uw grote teen en de neus van de schoen. Als u staat, moet u uw tenen nog een beetje omhoog kunnen doen.
Weet u niet welke schoenmaat u heeft? Vraag dan in de schoenwinkel om advies. Gaat u nieuwe schoenen kopen? Dan kunt u dit het beste aan het einde van de dag doen. Pas ook altijd beide schoenen, links en rechts. Bij veel mensen zijn de voeten niet even groot.
Een goede schoen heeft zolen die niet te glad zijn. Zo glijdt u niet uit. Maar de zolen mogen ook niet te stug zijn, want dan struikelt u weer sneller. Goede zolen buigen een beetje mee met uw voeten. Een schoenmaker kan andere zolen onder uw schoenen zetten.
Een lage hak is het beste. Die kan beter niet hoger dan 4 centimeter zijn. Een goede schoen is ook niet te zwaar. Lichte schoenen zitten lekker en zijn veiliger. Losse veters zijn natuurlijk gevaarlijk. Gebruik daarom veters die niet glad en niet te lang zijn.
Heeft u in huis liever geen schoenen aan? Draag dan stevige, goed zittende pantoffels. Pantoffels die goed om uw voeten heen zitten en een stevige zool hebben.
Pijn in uw voeten zorgt ervoor dat u makkelijker valt. Heeft u problemen met uw voeten zoals ingegroeide teennagels of vervormde tenen? Ga dan naar een podotherapeut. Dat is iemand die helpt bij voetproblemen.
Zorg dat uw huis veilig is
U kunt uw huis een stuk veiliger maken, met soms maar een paar kleine aanpassingen. Hieronder vindt u een aantal tips. Loop met deze lijst door uw huis. Als u op een zin ‘ja’ antwoordt, bent u goed bezig. Antwoordt u ‘nee’ kijk dan wat u kunt doen om een val te voorkomen.
Tips:
- Zorg ervoor dat in het hele huis genoeg verlichting is.
- Zorg ervoor dat u goed bij de lichtknoppen kunt.
- Loop in huis niet op sokken maar op schoenen, of stevige pantoffels.
- Zorg ervoor dat uw huis geen drempels heeft. Mocht u de drempels in huis niet kunt weghalen, maak dan de randen van de drempels schuin. Hierdoor is de kans kleiner dat u struikelt.
- Draag een persoonlijke alarmknop als u bang bent dat u na een val lang op de grond ligt.
- Maak kabels en snoeren goed vast of werk deze weg. Om kabels en snoeren vast te maken of weg te werken kunt u kabelclips of snoergoten gebruiken. Deze kunt u kopen bij de bouwmarkt.
- Zorg ervoor dat uw vloerkleden en (droogloop)matjes een goede antisliplaag hebben, of dat er een antislipmat onder ligt.
- Doe ’s nachts het grote licht aan als u de trap gebruikt. Heeft u geen toilet op de slaapverdieping? Denk dan na over de aankoop van een postoel. Deze kunt u kopen bij de thuiszorgwinkel.
- Zorg voor trapleuningen in uw huis.
- Zorg ervoor dat uw trap bekleding heeft die goed vastzit.
- De trap is altijd vrij van spullen, zodat ik niet kan struikelen.
- Zorg ervoor dat onderaan de trap vrij is van meubels of spullen. Bij een val mag er geen kastje of kapstok in de weg staan.
- Wees extra voorzichtig op de trap als u wijde broekspijpen aan heeft, of een lange rok draagt.
- Zorg altijd voor dat u altijd 1 hand vrij heeft als u spullen meeneemt op de trap.
- Maak uw trap schoon met een kruimeldief of een dweil, in plaats van met een zware stofzuiger.
Tips:
- Zorg voor speciale steunen op de badrand als u moeilijk uit bad kunt komen. Deze kunt u kopen in de bouwmarkt.
- Gebruik na het wassen een douchezitje bij het afdrogen. Er zijn losse douchezitjes en zitjes die aan de muur vastgemaakt kunnen worden.
- Gebruik een handgreep bij het toilet voor extra steun bij het opstaan. Gebruik nooit het fonteintje in het toilet als steun bij het opstaan.
- Zorg voor een hoger toilet. U kunt een hoge toiletpot kopen in de bouwmarkt, of kiezen voor een toiletverhoger voor op uw eigen toilet. Deze koopt u in de thuiszorgwinkel. Beiden zorgen ervoor dat u makkelijk op kunt staan.
- Zorg ervoor dat het bad, de douche en de badkamervloer antisliptegels hebben. Zijn de tegels te glad? Dan hebben ze een antislip laag nodig. U kunt bijvoorbeeld antislipstickers plakken. Deze koopt u in de bouwmarkt.
- Zorg voor voldoende licht als u ’s nachts naar het toilet gaat. Kies voor lampen met een sensor die reageren op beweging of die de sterkte van het licht kunnen aanpassen. Deze kunt u kopen in de bouwmarkt. Zorg voor frisse lucht in de badkamer en het toilet. Dan heeft u minder kans dat u zich niet goed voelt door de warmte.
- Zorg ervoor dat de deur van het toilet en de badkamer aan de buitenkant kan worden geopend. Zorg dat mensen u kunnen helpen als u toch valt. Doe de deur niet op slot en denk na over een persoonlijke alarmknop. Met deze knop kunt u familie oproepen of een ambulance.
Tips:
- Zorg voor een hoog bed, zodat u makkelijk in en uit bed kunt komen. Als u een laag bed heeft, kunt u bedverhogers kopen in de thuiszorgwinkel.
- Doe het licht aan als u in bed stapt, of eruit gaat. Een lamp met een sensor kan handig zijn: een sensor die reageert op beweging, of een sensor die de sterkte van het licht kan aanpassen.
- Zet uw pantoffels op een goede plekwaar u er niet over kunt struikelen.
- Blijf altijd even op uw bed zitten voordat u opstaat. Als u te snel opstaat na het liggen, kunt u duizelig worden.
Tips:
- Loop rustig naar de telefoon, wanneer deze overgaat. Neem een draadloze of mobiele telefoon die u kunt meenemen door het huis. Of zet op elke verdieping een telefoon neer.
- Loop rustig naar de deur, wanneer er onverwacht iemand bij u aanbelt. Met een intercom kunt u zien wie er voor de deur staat en kunt u de persoon spreken. U kunt ook kiezen voor een deurbel met een camera die gekoppeld is aan uw mobiele telefoon. Deze deurbel kunt u kopen in de bouwmarkt.
Tips:
- Zorg ervoor dat uw stoelen en banken hoge armleuningen hebben. Zo kunt u goed opstaan.
- Wacht als u opstaat eerst even voordat u gaat lopen.
- Leg spullen die u veel gebruikt in de buurt, zodat u er meteen bij kunt.
- Gebruik een stevige huishoudtrap als u iets moet pakken wat hoog ligt. Deze trap heeft een beugel waaraan u zich kan vasthouden. Gebruik geen stoel of kruk.
- Zorg ervoor dat er genoeg ruimte tussen uw meubels, zodat u nergens tegenaan kunt lopen.
- Houdt u uw vloer schoon. Vooral de keukenvloer kan glad zijn door vet van het koken.
- Wacht na het dweilen tot de vloer goed droog is. Loop niet over een natte vloer.
- Ruim uw gereedschap en tuinafval direct op.
- Houd uw terras vrij van algen, mos en losse bladeren.
- Maak ongelijke tegels of kleine trapjes gelijk.
- Zorg ervoor dat uw ladder stevig staat. Moet de ladder ergens staan waar de grond zacht is, leg dan even een paar tegels neer voor een vlakke, stevige ondergrond.
- Heeft u een grote klus? Zet dan steigers neer.
- Meld losliggende stoeptegels of kapotte straatverlichting bij de gemeente. U kunt een melding doen door te bellen met 14 010 of kijk op MeldR of gebruik de MeldR app.
- Laat uw rollator of looprek afstellen door iemand die dit doet voor zijn beroep.
- Wanneer u de rollator gebruikt om op te gaan zitten, gebruik dan de rem om te parkeren.
- Laat uw rollator elk jaar controleren. Jaarlijkse controle is belangrijk. Laat uw rem controleren, het inklapsysteem en de hoogte van de handvatten van de rollator. Als de handvatten te hoog staan, loopt u met opgetrokken schouders. Dit zorgt voor pijn in de schouders en nek. Als de handvatten te laag staan, heeft u geen steun aan uw rollator. Ook neemt u dan een verkeerde houding aan en dat is slecht voor uw rug.
Aanmelden voor een Val Niet Training
Bij een Huis van de Wijk kunt u terecht voor meer informatie over valpreventie en Val Niet Trainingen bij u in de buurt.
Meer informatie
Vul het contactformulier in of bel naar 14 010. U kunt ook binnenlopen bij een Huis van de Wijk bij u in de buurt. In de video Valpreventie ouderen. Link opent een externe pagina van VeilgheidNL vertellen deelnemers van een beweegtraining over hun ervaringen.
Informatie voor professionals
Op pagina Ouder worden vindt u meer informatie over hoe u als professional kunt bijdragen aan valpreventie.